زمان گذشت و ساعت چهار بار نواخت. . . .

فایل صوتی داستان «شانس»

پادکست

نوشته‌ی تیم اوبراین/ ترجمه‌ی مجید اسلامی

این داستان پیش‌تر با همین ترجمه در شماره دوم ماهنامه‌ی هفت (خرداد ۱۳۸۲) منتشر شده است. این‌جا آن را با صدای مترجمش می‌شنوید. موسیقی:‌ قطعه‌ی آغازین: دوک الینگتن و قطعه‌های بعدی: مایلز دیویس. Views: 87 مطالب مرتبط: شانس فایل صوتی داستان «بعدازظهر در شیرینی‌فروشی» فواره‌ها در باران فایل صوتی داستان «غار بادخیز» موراکامی…
ادامه مطلب

فایل صوتی داستان «تاریخچه‌ی اغتشاش»

نوشته‌ی استیون میل‌هاوزر/ ترجمه‌ی مجید اسلامی

این ترجمه پیش‌تر در سال ۱۳۸۶ در شماره‌ی ۴۱ ماهنامه‌ی «هفت» منتشر شده بود، فقط مختصری ویرایش شده است. موسیقی: John Lenehan – Michael Nyman The Piano Music (2004) Views: 123 مطالب مرتبط: تاریخچه‌ی اغتشاش فواره‌ها در باران فایل صوتی داستان «غار بادخیز» موراکامی غار بادخیز…
ادامه مطلب

سینما زیر بوتاکس‌

فیلم‌هایی در جشنواره فیلم تورنتو ۲۰۲۴ (TIFF)  

صفی یزدانیان

کانالی در یوتیوب هست که به گمانم موقتی‌ست و به‌تازگی تمام فیلم‌های جشنواره‌ی پارسال را در آن گذاشته‌اند. اسم فیلم‌ها را بالا و پایین می‌کردم‌ و یکی یکی یادم می‌آمد که به فیلم گلیزر دیر رسیده بودم و وقتی به فیلم نوری بیلگه جیلان رسیدم سالن پر شده بود و جا نداشت، یا بلیت تماشای دوباره‌ی روزهای کامل وندرس را پیدا نکرده بودم،…
ادامه مطلب

فایل صوتی داستان «بعدازظهر در شیرینی‌فروشی»

نوشته‌ی یوکو اوگاوا/ترجمه‌ی مجید اسلامی

داستان «بعدازظهر در شیرینی‌فروشی» پیش‌تر در سال ۹۶ توسط مجید اسلامی ترجمه شده و در همین سایت منتشر شده. این فایل صوتی این داستان است با صدای مترجمش. این داستان در مجموعه‌ی «انتقام» منتشر شده است. Views: 166 مطالب مرتبط: فایل صوتی داستان «تاریخچه‌ی اغتشاش» فایل صوتی داستان «دیدن ارشادی» فواره‌ها در باران بعدازظهر در شیرینی‌فروشی…
ادامه مطلب

فایل صوتی داستان «دیدن ارشادی»

نوشته‌ی نیکول کراوس/ترجمه‌ی مجید اسلامی

  این فایل صوتی داستان «دیدن ارشادی» نیکول کراوس است، با ترجمه‌ی مجید اسلامی، با صدای مترجمش، که پیش‌تر متن مکتوبش در سال ۹۷ در این سایت منتشر شده. موسیقی: دایانا کرال، از آلبوم “All For You”   Majid Eslami · Seeing Ershadi final   Views: 224 مطالب مرتبط: «پست‌مدرنیسم» در سینما و هنرهای دیگر همچون در یک آینه‌ی تار شگرد و شهود…
ادامه مطلب

«پست‌مدرنیسم» در سینما و هنرهای دیگر

پادکست درباره‌ی «کلاسیک»، «مدرن» و «پست‌مدرن»

مجید اسلامی

سال ۹۶ یک انجمن مرتبط با هنرهای تجسمی از من دعوت کرد که در حضور اعضای‌شان درباره‌ی مفهوم «پست‌مدرنیسم در سینما» صحبت کنم. این بحث به مفاهیم «کلاسیک بودن»، «مدرنیسم» و «پست‌مدرنیسم» در سینما و هنرهای دیگر اختصاص داشت و به بسیاری از فیلم‌ها، رمان‌ها و و هنرمندان کلاسیک و معاصر و فیلم‌هایی چون آقای هیچ‌کس ون‌دورمائل، ماهی و گربه مکری، بوف کور…
ادامه مطلب

صحنه‌هایی از یک طلاق

گفت‌وگوی جمعی درباره‌ی «در انتهای شب» آیدا پناهنده

مجید اسلامی، امیرحسین سیادت، مهیار حمیدیان

    Majid Eslami · پادکست درباره‌ی سریال «در انتهای شب» آیدا پناهنده سریال «در انتهای شب» ساخته‌ی آیدا پناهنده در هفته‌های اخیر در شبکه‌های خانگی به نمایش درآمد و نظرهای متفاوتی را برانگیخت. پادکست تازه‌ی ما به این سریال اختصاص دارد و کوشیده‌ایم با نگاهی تحلیلی به جنبه‌های مختلفش بپردازیم. می‌توانید این پادکست را در پلیر بالا (ساوند کلاد) یا پلیر پایین…
ادامه مطلب

سقوط سرشار از ناگفته‌هاست

درباره‌ی «تشریح یک سقوط» (ژوستین تری‌یه)

مجید اسلامی

عنوان تشریح یک سقوط عنوان تشریح یک قتل اتو پره‌مینجر (۱۹۵۹) را تداعی می‌کند. هر دو فیلم به‌اصطلاح «دادگاهی» هستند و به معمای یک قتل می‌پردازند. فیلم پره‌مینجر با مهارت زاویه‌ی دیدش را به شخصیت وکیل مدافع (جیمز استیوارت) محدود می‌کند و حتی قصه‌ را با تشریح وضعیت او شروع می‌کند (وکیل جاافتاده‌ای که شخصیتش با ماهیگیری و نواختن پیانو تعریف می‌شود و…
ادامه مطلب

پشت دیوارها رازی‌ست

درباره‌ی «منطقه‌ی تحت نظر» جاناتان گلیزر

مجید اسلامی

فیلم گلیزر ربط چندانی به رمان مارتین امیس ندارد، فقط اسم و موضوع‌شان یکی‌ست. بر خلاف رمان، در فیلم از پیچ‌وخم‌های داستانی و خیانت و انتقام خبری نیست؛ نه زمان چندان جلو و عقب می‌شود و نه زاویه دید عوض می‌شود. فیلم ترجیح داده از وجوه دراماتیک و تنوع داستانی و روابط پیچیده‌ی شخصیت‌ها صرف نظر کند و عموما فقط بر خانواده‌ی «هس»…
ادامه مطلب

ستاره‌ها و تقویم

به یاد زری خوشکام

صفی یزدانیان

من خانم زری خوشکام را بعد از انقلاب دیدم. اما او هنرپیشه‌ی قبل از انقلاب نبود. زندگی یگانه‌ای داشت که چند روز پیش تمام شد و تن‌اش و اسمش و تاریخش مال خودش بود. تاریخ شخصی ما مال خودمان است. فجایع تاریخی می‌توانند تاریخ ما را مچاله کنند و از هم بدرند، اما ما نه قبل از انقلاب‌ها یا سیل‌ها و جنگ‌ها به…
ادامه مطلب

نزاع با بی‌آیندگی

به بهانه‌ی تماشای «مکان امن» (یوره لروتیچ)

مهسا قنبرپور

«گداخت جان که شود کار دل تمام و نشد». آدم این را که می‌خواند، آنی با خودش می‌گوید: کدام کار؟ کدام جان؟ کدام چوب به کار کدام چرخ افتاد که نشد؟ کدام گذشته در سر شاعر چرخید که کارِ یاد به جانِ گداخته کشید؟ اصلا کار دل اگر تمام شود خوب است یا اگر نشود که تمام شود؟ این یادآورِ نوای سرخوشِ اقبالِ…
ادامه مطلب

نادیده گرفتنِ گذشته دستورالعملی برای فاجعه است

گفت‌وگو با ویم وندرس به بهانه‌ی «روزهای کامل» و «آنزلم»

در میانه‌های یادداشت‌هایی بر شهرها و لباس‌ها (۱۹۸۹)، ویم وندرس فلسفه‌ای را درباره‌ی هنرش فاش می‌کند: «فیلمسازی یک‌جور شیوه‌ی زندگی‌ست که نیروی محرکش چیزی نیست جز کنجکاوی.» او که پیش‌تر به خاطر اقتباس‌اش از رمان پاتریشیا های‌اسمیت، دوست آمریکایی ‌(۱۹۷۷)، تحسین شده بود، کمی بعد از چهل سالگی بابت فیلم جاده‌ای پاریس‌تگزاس (۱۹۸۴) نخل طلا برد و با آسمان برلین (۱۹۸۷)، درامی درباره‌ی…
ادامه مطلب

زنی که زیادی صادق بود

گفت‌وگو با ژوستین تری‌یه، کارگردان «تشریح یک سقوط»

الکساندرا شوارتز

تشریح یک سقوط فیلم فوق‌العاده و تازه‌ی ژوستین تری‌یه، کارگردان فرانسوی، با یک مصاحبه آغاز می‌شود. زنی در ویلایی واقع در دامنه‌های آلپ در فرانسه از راه می‌رسد برای مصاحبه با زاندرا وویتر (زاندرا هولر)، رمان‌نویسی که با شوهرش، ساموئل (ساموئل تس) و پسر نوجوان‌شان، دانیل (میلو ماشادو گرانه) زندگی می‌کند. زمستان است، اما فضای داخل ساختمان گرم است؛ زاندرا آرام، جذاب و…
ادامه مطلب

جشن‌های پیش از سوگواری

فیلم‌هایی در جشنواره فیلم تورنتو ۲۰۲۳ -TIFF

صفی یزدانیان

نتیجه‌ی فیلم دیدن در جشنواره‌ها این می‌شود که بعدش که برمی‌گردی انگار فقط یک فیلم دیده‌ای. این برای کسی که چند سالی‌ست  فکر می‌کند هر فیلمی در عین حال فیلم دیگری هم هست، و فیلم‌ها به هم راه دارند، فرآیند بدی نیست. و وقتی آن کس خودش را منتقد سینما نداند کارش حتی آسان‌تر می‌شود چون خودش را در مقام کسی نمی‌بیند که…
ادامه مطلب

رٌزباد در بایگانی خوا‌ب‌ها

سریال «جانشینی» و وجدانِ شکسپیری

صفی یزدانیان

فرانسوی‌ها می‌گویند: «بعد از هامفری بوگارت نباید بارانی پوشید.» منظورشان هم طبعا کاراکترهای بوگارت در فیلم‌هاست، مثل ریکِ کازابلانکا یا فیلیپ مارلوی خوابِ‌ گران یا سم اسپیدِ شاهین مالت. بر کسی پوشیده نیست که آن لباس نهایی که شخصیتِ فیلم به تن دارد معمولا حاصل تفاهم میان سلیقه‌ی بازیگر و کارگردان و طراح لباس و فیلم‌بردار و بقیه است. اما بوگارت خودش هم…
ادامه مطلب

چتر رنگی بر فراز شهر خاکستری

درباره‌ی «نگهبان شب» رضا میرکریمی

حامد ستاری

مهندس فرمان را می‌دهد دست رسول و گاز می‌دهد و روی تصویر (که فید می‌شود در سیاهی) می‌پرسد: «ترسو نباشی یه وقت؟» و رسول با پاسخش از همین­‌جا به جهان فیلم قدم می‌گذارد: «نه آقا برا چی؟ نمی‌ترسیم.» جهانی که با غلیظ کردن شدت رنگ زرد، در بافت تصویری‌­اش و لکه‌­های قرمز و آبی جابه‌­جا، قرار است ترسناک بودن و تلخی‌اش کم‌تر به…
ادامه مطلب

پادکست درباره‌ی “نگهبان شب”

گفت‌وگو با رضا میرکریمی

مجید اسلامی

Majid Eslami · گفت‌وگو برای سایت چهار نگهبان شب، تازه‌ترین فیلم رضا میرکریمی چند هفته‌ای‌ست در سینماها به نمایش درآمده و در میان خیل فیلم‌های سوپرمارکتی، اکران غریبانه‌ای دارد. این پادکست به گفت‌وگویم با میرکریمی اختصاص دارد.   اگر ساوندکلاد باز نشد می‌توانید پادکست را در  این‌جا گوش کنید. Majid Eslami · گفت‌وگو برای سایت چهار Views: 500 مطالب مرتبط: پادکست درباره‌ی «آتابای» (نیکی…
ادامه مطلب

آن‌ها شلیک می‌کنند!

قاتلین «کلمبو»

مجید اسلامی

تماشای پنجاه قسمت سریال کلمبو برای من عملا چند ماه طول کشید. شاید دیدن پنجاه قسمت یک سریال دنباله‌دار چندان وقت‌گیر نباشد (می‌شود طی یکی دو هفته این تعداد قسمت را دید)، اما دیدنِ قسمت‌های هفتاد تا صد دقیقه‌ای کلمبو با داستان‌های مجزا و متکی به جزئیات مثل دیدن پنجاه فیلم سینمایی‌ست، البته فیلم‌هایی با قهرمانی ثابت و لحن یکسان و فرمت کم‌وبیش…
ادامه مطلب

گیسوی تو به رقص نزدیک‌تر است

جمهوری وایمار، سینما، و تاریخ سرخوردگی

صفی یزدانیان

«گیسوی تو به رقص نزدیک‌تر است». این جمله‌ی مبهم را مردی به زنی می‌گوید، در فیلمی آلمانی و حتما ساخته شده پیش از دهه​‌ی ۱۹۳۰. اما من نه این‌جا نه در هیچ پانویسی نمی‌توانم اسم فیلم را ببرم، چون یادم نیست. فقط می‌دانم که سال‌ها پیش این جمله را در میان‌نویس فیلمی صامت خوانده‌ام، و در ذهنم به فارسی برگردانده‌ام و دست‌کم سی…
ادامه مطلب

مثل لکه‌ای جوهر روی سطحی تمیز

درباره‌ی «کلمبو»

مجید اسلامی

بازبینی سریال‌های دوران کودکی (بر خلاف بازبینی فیلم‌های کلاسیک) معمولا نتیجه‌ی لذت‌بخشی ندارد. کم‌تر سریال دهه‌های شصت و هفتاد میلادی هست که جذابیت خودش را حفظ کرده باشد؛ این رنگ‌باختنِ جذابیت می‌تواند دلیل تکنولوژیک داشته باشد (مثل پیشتازان فضا و سرزمین عجایب)، یا سادگی بیش از حد داستان و تاکیدهای اخلاقی (خانه‌ی کوچک و آیرونساید)، یا موضوع دمده و لحن زیادی فانتزی (مردی…
ادامه مطلب

یک نفس عمیق و بعد تمام

نگاهی به سه «عنکبوت»

حامد ستاری

سارای هشت ساله، مقنعه‌ی سفید به سر، در پاسخ مازیار بهاری می‌گوید دوست دارد تصویر سعید حنایی را همه جا بکشد تا همه بفهمند مادر او فیروزه، قربانی چهاردهم سعید حنایی، بی‌گناه بوده است. ترکیب‌بندی آن‌چه تصویر می‌کند همزمان کودکانه‌ است و غریب. بالای صفحه را با میله‌های راه راه سیاه زندان پوشانده و در پایین مثلثی ساخته است میان تن بی‌جان مادرش…
ادامه مطلب

فریب راستین

داستانِ دورانِ تیره

مهسا قنبرپور

پارسال، نوروز ۱۴۰۱، آقای مجری را که در تلویزیون دیدم، فهمیدم سالْ واقعا نو شده. جدی‌جدی. وقتی با آن ترکیب شگفت‌انگیز بغض و لبخند گفت: «خیلی ببخشید. من یه‌کم پیر شدم. دست خودم نیست؛ عذرخواهی می‌کنم!»، لختی بین گریه و خنده مردد ماندم. همزمان لبخند زدم و آقای مجری مقابل دیدگانم تار شد. چه می‌دانستم آن ترکیب شگفت‌انگیز خنده‌گریه‌ی همزمان، آمده که بماند….
ادامه مطلب

اشباح زنده و سیب‌​های خیالی

درباره‌ی «واقعیت سینمایی»

صفی یزدانیان

  شاید روزی از پاییز سال ۱۳۷۹ بود یا سالی پیش یا سالی پس از آن. من در دفتر همایون پایور نشسته بودم و قرار بود همان روزها همراه او به عنوان فیلم‌بردار و یک گروه کوچک به رشت برویم و فیلم مستندی را که می‌​خواستم از بازار رشت بسازم شروع کنیم. در زدند و یک آقای مستندساز قدیمی از دوستان همایون آمد…
ادامه مطلب

خرده‌روایت‌هایی از جشنواره‌ کن ۷۵

آلیس در سرزمین عجایب

یحیی نطنزی

آلیس با صورتی آفتاب‌سوخته از دور برایم دست تکان می‌دهد. با موهایی طلایی که زیر نور پروژکتورها بیش‌ از همیشه برق می‌زنند. با لباسی مشکی که دامنش روی زمین کشیده می‌شود و هیچ شباهتی به تیپ معمولی‌ و محجوبش در روزهای دانشگاه ندارد. کفش‌های پاشنه‌بلندش را درآورده و روی آسفالت گُر گرفته‌ی بلوار کوازت پابرهنه است. جشنواره به نیمه رسیده اما فقط فیلم‌های…
ادامه مطلب

ویل اسمیت ضربه‌ی خیلی بدی زد

کریم عبدالجبار

وقتی ویل اسمیت با عصبانیت به روی صحنه‌ی اسکار رفت و به کریس راک، بابت شوخی‌ با موی کوتاه زنش، ضربه زد، لطمه‌اش فقط به صورت راک نبود بلکه بسیار پردامنه‌تر بود. با این یک ضربه‌ی متعصبانه، او هم خشونت را ترویج داد، هم موقعیت زن‌ها را تقلیل داد، هم به صنعت سرگرمی توهین کرد، و هم کلیشه‌های مربوط به جامعه‌ی سیاهان را…
ادامه مطلب

شراب تابستان

درباره‌ی «جزیره برگمان» (میا هنسن‌لوو)

مجید اسلامی

فیلم تازه‌ی میا هنسن‌لوو شاید برای طرفداران متعصب اینگمار برگمان، کارگردان اسطوره‌ای سوئدی، تا حدی ناامیدکننده باشد. آن‌ها احتمالا انتظار داشتند در فیلمی که چنین عنوانی را یدک می‌کشد شاهد فضاهای برگمانی، تجربه‌ی برگمانی یا دست‌کم رویکرد برگمانی با مصالح داستانی باشند. جزیره برگمان اما فیلمی‌ تابستانی‌ست با رنگ‌های شاد، روابط محترمانه و پر از لبخند و آرامش و تفاهم. دست‌کم در سطح…
ادامه مطلب

ردپاهای کوچک موجودات بزرگ

درباره‌ی «مموریا» (آپیچاتْپونگ ویراستاکول)

شهریار حنیفه

آن‌طور که نقل است گویا اول‌بار علمی‌تخیلی‌نویسِ آمریکایی رابرت آنسون هاین‌لاین بوده که در مقاله‌ای که سال ۱۹۴۷ در The Saturday Evening Post به نگارش درآورده، از عبارت Speculative fiction استفاده کرده است؛ به انگیزه‌ی جمع‌بندی بی‌چون‌وچراترِ گونه‌ای خاص از گونه‌های قصه‌گویی، که بسیار پُرریشه است و پر دسته و پرمسئله؛ و تعریفی را مطرح کرده که تا به امروز ـ با اندکی…
ادامه مطلب

پوست انداختن

درباره‌ی «پوست» (بهمن و بهرام ارک)

امیرحسین سیادت

تماشاگر وضعیت تماشاگر پوست بی‌شباهت به مادر آراز نیست. پیرزن که عمری افسار جن‌ها را در دست داشته و چم‌وخم مراوده با آن‌ها را می‌دانسته، اکنون رکب خورده و رشته‌ی امور از دستش در رفته است. این بار جن‌ها افسار گسسته‌‌اند تا دوره‌اش کنند و بازی‌اش بدهند. پوست حتی با جدی‌ترین مخاطبانش چنین می‌کند. ای بسا تماشاگری که هم به مولفه‌های ژانر وحشت…
ادامه مطلب

پادکست درباره‌ی «آتابای» (نیکی کریمی)

گفت‌وگوی نغمه ثمینی و مجید اسلامی

«آتابای» (نیکی کریمی) از مهم‌ترین فیلم‌های این سال‌های سینمای ایران است. همزمان با اکران عمومی فیلم، این گفت‌وگوی تحلیلی را به آن اختصاص داده‌ایم. اگر ساوندکلاود باز نشد. پادکست را این‌جا گوش کنید (یا می‌توانید دانلود کنید).   chahaarpodcast10 · Naghmeh Samini & Majid Eslami about Atabai Views: 1322 مطالب مرتبط: پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره ۹۸ پادکست درباره‌ی «قصر شیرین» پادکست درباره‌ی فصل…
ادامه مطلب

ملاقات با نهنگ [۱]

به بهانه‌ی قاب‌های متغیر «تومان» (مرتضی فرشباف)

کسری کرباسی

  یک  قاب را می‌توان عنصری برای مرزبندی یک منطقه یا یک سطح معین دید. برای تأکید بر جایی مشخص از جهان بصری. شبیه یکجور استعاره یا صنعت ادبی.   الشاندرا آی کینتاس [۲]   جهان توئین پیکس دیوید لینچ در شروع، جهانی بود ثبت شده روی نگاتیو ۳۵ میلی‌متری، ترکیب‌بندی یا درواقع compose شده در قاب آکادمی/ مربع (۱ : ۱.۳۳). بیست…
ادامه مطلب

قهرمانی‌ها؟… آه، اسب‌ها پیرند

درباره‌ی «قهرمان» اصغر فرهادی

مجید اسلامی

  قهرمان نه مثل چهارشنبه‌سوری با دقت دراماتیک مینیاتوری و موقعیت‌های عاطفی شخصیت‌هایش آدم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نه مثل فروشنده آدم را بابت برخی لحظه‌ها و مایه‌ها حرص می‌دهد، نه مثل جدایی و درباره الی با جنبه‌های متناقض‌اش دچار دوگانگی می‌کند، و نه حتی مثل گذشته و همه می‌دانند است که ضعف‌هایش را بشود بابت دشواری پروداکشن و ناآشنایی با فضا…
ادامه مطلب

بچه‌های گریانی که نیستند

«صحنه‌هایی از یک ازدواج»

صفی یزدانیان

آقا و خانم مامی‌​یا، پدر و مادر نوریکو، دونفری به گردش رفته‌اند و حالا کنار یک باغچه بیرون ساختمانی نشسته‌اند. از پیش می‌دانیم که پسرشان در جنگ گم شده است، و حالا مثل همیشه‌ی ازو مسئله‌ی خانواده ازدواج نوریکو است. آقای مامی‌یا: امروز واقعا به من خوش گذشت. خانم مامی‌یا (با دست راستش جایی را در آسمان نشان می‌دهد): نگاه کن! بادکنکی رها…
ادامه مطلب

وقت مردن نیست …

درباره‌ی حمید

صفی یزدانیان

تو دوست داشتی متن‌​هایت را این​‌جوری بنویسی، با خطاب به همین «تو» که گاهی واقعا کسی دیگر است، مثل شاهی که یک کتاب درباره​‌اش نوشتی و از اسم کتاب تا تمام صفحاتش با همین «تو»  از زندگی‌اش گفتی. خطاب به دیگری، حتی آن دیگری که دیگر نیست که ببیند مخاطب توست… … و هم​چنین همیشه عاشق سه نقطه گذاشتن بودی، چه در عنوان…
ادامه مطلب

…و مرگ، آن درخت تناور بود*

بازخوانیِ «ناگهان درخت» در روزگار کرونا

فرزاد پورخوش‌بخت

دلبستگی و انسِ نگارنده با آخرین ساخته‌ی صفی یزدانیان، جدا از انگیزه‌های سینمایی که به آن‌ها اشاره خواهم کرد، وابسته به نوعی هم‌خوانیِ فضای آن با این روزهای کرختِ کرونایی‌ست. به‌نظر می‌رسد آمیختگی حسیِ مخاطب با اتمسفر فیلم در این عصر ناخوشی، حاصلِ آمیختن ناخودآگاه دو نگاه زیبایی‌شناسی و زیست‌شناسی‌ به اثر است؛ زیستی نه از جنس یاخته‌های آسیب‌پذیرِ دنیای پزشکیِ این‌روزها، که…
ادامه مطلب

پادکستی به بهانه‌ی کتاب «عکس دسته‌جمعی با پدرخوانده»

گفت‌وگوی مجید اسلامی با صفی یزدانیان

    کتاب «عکس دسته‌جمعی با پدرخوانده» نوشته‌ی صفی یزدانیان یک ماهی هست توسط نشر گیل‌گمش منتشر شده و می‌توانید آن را در کتاب‌فروشی‌ها بیابید. به بهانه‌ی انتشار این کتاب، که نوشته‌ای‌ست با رویکرد کاملا شخصی به سه‌گانه‌ی کاپولا و پر از ارجاع‌هایی که به شکل تداعی‌های ادبی نوشته شده (به بسیاری فیلم‌ها و کتاب‌ها و حتی ماجراهای زندگی شخصی) با صفی یزدانیان…
ادامه مطلب

اشباح مالمکروگ: اکسپرسیون سینما کجا نهفته است؟

کسری کرباسی

سینما از چه راهی احساسات به ما منتقل‌ می‌کند؟ ارتباط عناصر صحنه و انتخاب‌های زیبایی‌شناسی‌اش چه‌گونه حس ما را برمی‌انگیزند؟ اگر با دیدی برسونی، نگاه‌مان را فقط به ابزارهای بیانی خود سینما محدود کنیم، کدام فیلم‌ها حسی برای بروز دادن دارند؟ کدام‌ها پیش چشم‌مان زنده‌اند و کدام‌ها مُرده؟ پاسخ به این سوال‌ گرچه بسیار فراتر از ظرفیت این ویدیوست، ولی قدم به قدم…
ادامه مطلب

کتاب سوخته‌ی پریان غمگین

درباره‌ی سریال «دوست درخشان من»

صفی یزدانیان

                                                 استاد ما هوشنگ طاهری، یادش زنده، سر کلاس تحلیل فیلم چند بار حرف​‌هایی زد که همیشه با من ماند. بعضی حرف‌​ها خصلت ماندگاری دارند، جدا از درست یا نادرست بودن‌​شان. و حرف آقای طاهری معمولا این بود که «تکلف»…
ادامه مطلب

پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره فجر ۹۹

گفت‌وگوی مجید اسلامی و امیرحسین سیادت

  chahaarpodcast9 · پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره فجر ۹۹ برای سایت چهار در این پادکست به تحلیل فیلم‌های جشنواره فیلم فجر ۹۹ می‌پردازیم. Views: 1413 مطالب مرتبط: صحنه‌هایی از یک طلاق پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره ۹۸ پادکست دوم درباره‌ی جشنواره فیلم فجر یادداشت‌‌های جشنواره فجر – ۳…
ادامه مطلب

همچون در یک آینه‌ی تار

درباره‌ی کتاب «هفتادوپنج سال اول» به روایت بهمن فرمان‌آرا (محسن آزرم)

مجید اسلامی

سال‌ها پیش آذر نفیسی در کلاس درس‌اش درباره‌ی ادبیات به شاگردهایش می‌گفت (نقل به مضمون): «اگر می‌خواهید بفهمید نوشته‌های داستایفسکی چرا مهم است، بروید نگاهی بیندازید به دفترچه خاطرات خودتان و ببینید حتی در نوشته‌هایی که قرار نیست کسی بخواند چه‌قدر خودتان را مظلوم و موجه نشان داده‌اید. در این نوشته‌ها همیشه دیگران‌اند که ظالم و بدعهد و نانجیب‌اند و شمایید که شریف…
ادامه مطلب

دریغا عشق که شد و باز نیامد

درباره‌ی «ناگهان درخت» (صفی یزدانیان)

امیرحسین سیادت

سکانس پایانی ناگهان درخت محرک اصلی این نوشته است. این پایان نه تنها هیچ نشانی از فرودِ تسکین‌دهنده‌ی سینمای بدنه ندارد، در غوغای موسیقیِ کوبنده و هشداردهنده‌اش، و در تعددِ کنش‌ها و شناسه‌های نمادین‌اش، حامل نیروی انباشته‌ای‌ست که مسیرِ تا آن لحظه آرام و سلّانه طی‌شده‌ی فیلم را بحرانی می‌سازد و به جای آن که  تماشاگر را به غایتی مطمئن رهنمون شود، او…
ادامه مطلب

شاید شیطان

نگاهی به «شطرنج باد» محمدرضا اصلانی

امیرحسین سیادت

آن‌چه گذشت اگر منظور از فیلم مهجور اثری تک‌افتاده، دیده‌نشده و قدرنادیده باشد سخت بتوان در سینمای ایران مهجورتر از شطرنج ‌باد پیدا کرد. مسئله صرفاً این نیست که فیلم طی حیاتِ چهل و چند ساله‌اش تنها چهار سانس رنگِ پرده را دید۱. از بد حادثه فیلم‌های مهم دیگری هم هستند که به لحاظ اکران سرگذشت مشابه یا ای بسا بدتری داشته‌اند. آن‌چه…
ادامه مطلب

ازو، در غیاب ازو

درباره‌ی شگردهای تصویرسازی ازو، و ردّش بر سینمای معاصر

کسری کرباسی/ محمدامین کمیجانی

درباره‌ی فیلم‌ها و فیلمسازانی که یاسوجیرو ازو را درونی کردند و او را رنگ خود زدند. این‌جا منظور نه نمونه‌های مشابه به لحاظ خط داستانی (حال همه خوب است تورناتوره [۱۹۹۰])، روایی (برخی زن‌های کلی رایکارد [۲۰۱۶])، نوع برخورد با مصالح (مینیمالیسم سینمای کلر دنی) و سطوح معنایی، که تمرکز بر سبک تصویری ازوست. سبک تصویری افراطی ازو که گاه در جدی‌ترین بحث‌های سینمایی…
ادامه مطلب

کلمبو، پيتر فالک، و بچه​‌ای که ديگر نيست

صفی یزدانیان

در تکه‌ای از ناگهان درخت، پسربچه‌ی دهه‌ی ۱۳۵۰ جلوی تلویزیون روی زمین دراز کشیده و خوابش برده. آب از دهان​ نیمه‌بازش روی بالش زیر سرش چکیده و تلویزیون هم دارد سریال کلمبو نشان می‌دهد، آن قسمتی  که جان کاساوتیس هم – طبعا ناشناخته برای آن بچه اما شناخته برای سازنده‌ی آن فیلم – درش بازی می‌کرد. پریشب‌ها که جلوی تلویزیون خوابم برده بود…
ادامه مطلب

ما لعبتکانیم و فلک لعبت‌باز

بازی، معما و جادوی اعداد

محمد وحدانی

هوشنگ گلشیری داستانی کوتاهی دارد به ‌نام خانه‌ روشنان که اوایل دهه‌ی هفتاد نوشته است. هفته‌ی گذشته که برای اولین بار داستان را می‌خواندم به‌نظرم ‌رسید هر خط متن نیاز به مکث، بازخوانی جملات قبلی و چیزی شبیه کشف رمز دارد: «این جمله‌ای را که خواندم چه ارتباطی با جمله و پاراگراف قبل داشت؟ … نمی‌دانم به چه چیز باید توجه کنم و…
ادامه مطلب

شگرد و شهود

یک سرمقاله‌ی قدیمی

مجید اسلامی

Gallery Of Cartoons By Rodrigo De Matos – Portugal معمولا خیلی کم پیش می‌آید که به نوشته‌های گذشته‌ام رجوع کنم. این مورد هم تصادفی پیش آمد و دیدم بعد از گذشت پانزده سال هیچ نیازی به تغییر ندارد. این نوشته در سال ۱۳۸۴ در بخش «یادداشت سردبیر» ماهنامه‌ هفت منتشر شده و به‌نظرم هنوز قابلیت خوانده شدن دارد. ۱. این روزها مدام با…
ادامه مطلب

پادکست درباره‌ی «خانم میزل شگفت‌انگیز»

گفت‌وگوی نغمه ثمینی و مجید اسلامی

این تجربه‌ی دوم ضبط پادکست از راه دور است. سریال خانم میزل شگفت‌انگیز (یا اگر بخواهیم به بازی کلامی عنوان سریال وفادار باشیم میسیز میزل معرکه) به لحاظ کیفی جزو بهترین‌های این‌ سال‌هاست، چه به لحاظ متن و چه طراحی صحنه و بازیگری و کارگردانی. در صورتی که ساند کلاد باز نشد، می‌توانید از این‌جا گوش کنید (امکان دانلود هم دارد). خانم میزل شگفت‌انگیز The Marvelous…
ادامه مطلب

کرونا همسفر من است (بخش دوم)

ویروس‌ها نمی‌میرند، متلاشی می‌شوند

نغمه ثمینی

«آیا نظاره نکرده بودند؟ نظاره نکرده بودید آیا؟ ای بیگنهانِ پای‌سوخته‌ی این زمینِ سوخته، که سرزمینی که به جان می‌جستید آن خاکِ دورِ آب و نور و عشق و زیبایی جایی نبود که زمانی بود: فردای واقعیت.» در هواپیما یک‌ریز شعر می‌نویسم. هرگز در زندگی‌ام واقعا شعر نگفته‌ام. شعر رسانه‌ی من نبوده. نه بلدش بوده‌ام و نه اعتماد‌به‌نفس‌اش را داشته‌ام. اما نمی‌دانم این…
ادامه مطلب

لورل و هاردی بودن/ لورل و هاردی شدن

نگاهی به «استن و اُلی» ساخته‌ی جان اس.بِرد

امیرحسین سیادت

تقدیم به شهرام جعفری‌نژاد در بیش‌تر آثارِ بیوگرافیک، مشخصاً آن‌ها که به شمایلی معاصر می‌پردازند، درست یا غلط، میان بدل و اصل مقایسه‌ا‌‌ی به میان می‌آید که به‌ندرت به نفع فیلم‌ها تمام می‌شود. معمولاً هر چه شخصیت از حیثِ زمانی به ما نزدیک‌تر و نسبت‌اش با دوربین پررنگ‌تر باشد، پرداختن و قبولاندن‌‌اش دشوارتر می‌شود. هر قدر هم که دقت صرفِ درآوردنِ شباهت‌های ظاهری…
ادامه مطلب

یادداشت سردبیر

کرونا و زندگی در فیلم‌های علمی/خیالی

مجید اسلامی

فرزندان انسان – آلفونسو کوارون از همان ابتدای شکل‌گیری سایت چهار قصدم این بود که به طور منظم «یادداشت سردبیر» بنویسم، ولی نشد. شاید چون سایت مثل ماهنامه نیست که ضرب‌الاجل زمانی خاص داشته باشد، که روز آخر وقتی همه‌ی کارها تمام شد، بنشینی و یادداشت سردبیر بنویسی (آن‌طور که مثلا در «هفت» مرسوم بود). و من واقعا برای نوشتن به ضرب‌الاجل احتیاج…
ادامه مطلب

درباره‌ی «بدنم را گم کردم» (ژرمی کلاپین)

به دیوار خوردم... به من در بده

مهسا قنبرپور

مقدمه فیلم بدنم را گم کردم، اولین فیلم بلند ژرمی کلاپین، فیلم‌ساز چهل‌وشش ساله‌ی فرانسوی، انیمیشن مسحورکننده‌ای بود که در بحبوحه‌‌ی آشفتگی‌ها و ناباوری‌های دی‌ ماه سال جاری به داد من رسید و موفق شد مرا هشتاد‌و‌یک دقیقه از جهانی پر از خشم و ابهام جدا کند و با خود به دنیایی پر از خیال و شاعرانگی ببرد و البته تلخی، حزن و…
ادامه مطلب

فایل صوتی داستان «شانس»

پادکست

نوشته‌ی تیم اوبراین/ ترجمه‌ی مجید اسلامی

این داستان پیش‌تر با همین ترجمه در شماره دوم ماهنامه‌ی هفت (خرداد ۱۳۸۲) منتشر شده است. این‌جا آن را با صدای مترجمش می‌شنوید. موسیقی:‌ قطعه‌ی آغازین: دوک الینگتن و قطعه‌های بعدی: مایلز دیویس. Views: 87 مطالب مرتبط: شانس فایل صوتی داستان «بعدازظهر در شیرینی‌فروشی» فواره‌ها در باران فایل صوتی داستان «غار بادخیز» موراکامی…
ادامه مطلب

فایل صوتی داستان «تاریخچه‌ی اغتشاش»

نوشته‌ی استیون میل‌هاوزر/ ترجمه‌ی مجید اسلامی

این ترجمه پیش‌تر در سال ۱۳۸۶ در شماره‌ی ۴۱ ماهنامه‌ی «هفت» منتشر شده بود، فقط مختصری ویرایش شده است. موسیقی: John Lenehan – Michael Nyman The Piano Music (2004) Views: 123 مطالب مرتبط: تاریخچه‌ی اغتشاش فواره‌ها در باران فایل صوتی داستان «غار بادخیز» موراکامی غار بادخیز…
ادامه مطلب

سینما زیر بوتاکس‌

فیلم‌هایی در جشنواره فیلم تورنتو ۲۰۲۴ (TIFF)  

صفی یزدانیان

کانالی در یوتیوب هست که به گمانم موقتی‌ست و به‌تازگی تمام فیلم‌های جشنواره‌ی پارسال را در آن گذاشته‌اند. اسم فیلم‌ها را بالا و پایین می‌کردم‌ و یکی یکی یادم می‌آمد که به فیلم گلیزر دیر رسیده بودم و وقتی به فیلم نوری بیلگه جیلان رسیدم سالن پر شده بود و جا نداشت، یا بلیت تماشای دوباره‌ی روزهای کامل وندرس را پیدا نکرده بودم،…
ادامه مطلب

فایل صوتی داستان «بعدازظهر در شیرینی‌فروشی»

نوشته‌ی یوکو اوگاوا/ترجمه‌ی مجید اسلامی

داستان «بعدازظهر در شیرینی‌فروشی» پیش‌تر در سال ۹۶ توسط مجید اسلامی ترجمه شده و در همین سایت منتشر شده. این فایل صوتی این داستان است با صدای مترجمش. این داستان در مجموعه‌ی «انتقام» منتشر شده است. Views: 166 مطالب مرتبط: فایل صوتی داستان «تاریخچه‌ی اغتشاش» فایل صوتی داستان «دیدن ارشادی» فواره‌ها در باران بعدازظهر در شیرینی‌فروشی…
ادامه مطلب

فایل صوتی داستان «دیدن ارشادی»

نوشته‌ی نیکول کراوس/ترجمه‌ی مجید اسلامی

  این فایل صوتی داستان «دیدن ارشادی» نیکول کراوس است، با ترجمه‌ی مجید اسلامی، با صدای مترجمش، که پیش‌تر متن مکتوبش در سال ۹۷ در این سایت منتشر شده. موسیقی: دایانا کرال، از آلبوم “All For You”   Majid Eslami · Seeing Ershadi final   Views: 224 مطالب مرتبط: «پست‌مدرنیسم» در سینما و هنرهای دیگر همچون در یک آینه‌ی تار شگرد و شهود…
ادامه مطلب

«پست‌مدرنیسم» در سینما و هنرهای دیگر

پادکست درباره‌ی «کلاسیک»، «مدرن» و «پست‌مدرن»

مجید اسلامی

سال ۹۶ یک انجمن مرتبط با هنرهای تجسمی از من دعوت کرد که در حضور اعضای‌شان درباره‌ی مفهوم «پست‌مدرنیسم در سینما» صحبت کنم. این بحث به مفاهیم «کلاسیک بودن»، «مدرنیسم» و «پست‌مدرنیسم» در سینما و هنرهای دیگر اختصاص داشت و به بسیاری از فیلم‌ها، رمان‌ها و و هنرمندان کلاسیک و معاصر و فیلم‌هایی چون آقای هیچ‌کس ون‌دورمائل، ماهی و گربه مکری، بوف کور…
ادامه مطلب

صحنه‌هایی از یک طلاق

گفت‌وگوی جمعی درباره‌ی «در انتهای شب» آیدا پناهنده

مجید اسلامی، امیرحسین سیادت، مهیار حمیدیان

    Majid Eslami · پادکست درباره‌ی سریال «در انتهای شب» آیدا پناهنده سریال «در انتهای شب» ساخته‌ی آیدا پناهنده در هفته‌های اخیر در شبکه‌های خانگی به نمایش درآمد و نظرهای متفاوتی را برانگیخت. پادکست تازه‌ی ما به این سریال اختصاص دارد و کوشیده‌ایم با نگاهی تحلیلی به جنبه‌های مختلفش بپردازیم. می‌توانید این پادکست را در پلیر بالا (ساوند کلاد) یا پلیر پایین…
ادامه مطلب

سقوط سرشار از ناگفته‌هاست

درباره‌ی «تشریح یک سقوط» (ژوستین تری‌یه)

مجید اسلامی

عنوان تشریح یک سقوط عنوان تشریح یک قتل اتو پره‌مینجر (۱۹۵۹) را تداعی می‌کند. هر دو فیلم به‌اصطلاح «دادگاهی» هستند و به معمای یک قتل می‌پردازند. فیلم پره‌مینجر با مهارت زاویه‌ی دیدش را به شخصیت وکیل مدافع (جیمز استیوارت) محدود می‌کند و حتی قصه‌ را با تشریح وضعیت او شروع می‌کند (وکیل جاافتاده‌ای که شخصیتش با ماهیگیری و نواختن پیانو تعریف می‌شود و…
ادامه مطلب

پشت دیوارها رازی‌ست

درباره‌ی «منطقه‌ی تحت نظر» جاناتان گلیزر

مجید اسلامی

فیلم گلیزر ربط چندانی به رمان مارتین امیس ندارد، فقط اسم و موضوع‌شان یکی‌ست. بر خلاف رمان، در فیلم از پیچ‌وخم‌های داستانی و خیانت و انتقام خبری نیست؛ نه زمان چندان جلو و عقب می‌شود و نه زاویه دید عوض می‌شود. فیلم ترجیح داده از وجوه دراماتیک و تنوع داستانی و روابط پیچیده‌ی شخصیت‌ها صرف نظر کند و عموما فقط بر خانواده‌ی «هس»…
ادامه مطلب

ستاره‌ها و تقویم

به یاد زری خوشکام

صفی یزدانیان

من خانم زری خوشکام را بعد از انقلاب دیدم. اما او هنرپیشه‌ی قبل از انقلاب نبود. زندگی یگانه‌ای داشت که چند روز پیش تمام شد و تن‌اش و اسمش و تاریخش مال خودش بود. تاریخ شخصی ما مال خودمان است. فجایع تاریخی می‌توانند تاریخ ما را مچاله کنند و از هم بدرند، اما ما نه قبل از انقلاب‌ها یا سیل‌ها و جنگ‌ها به…
ادامه مطلب

نزاع با بی‌آیندگی

به بهانه‌ی تماشای «مکان امن» (یوره لروتیچ)

مهسا قنبرپور

«گداخت جان که شود کار دل تمام و نشد». آدم این را که می‌خواند، آنی با خودش می‌گوید: کدام کار؟ کدام جان؟ کدام چوب به کار کدام چرخ افتاد که نشد؟ کدام گذشته در سر شاعر چرخید که کارِ یاد به جانِ گداخته کشید؟ اصلا کار دل اگر تمام شود خوب است یا اگر نشود که تمام شود؟ این یادآورِ نوای سرخوشِ اقبالِ…
ادامه مطلب

نادیده گرفتنِ گذشته دستورالعملی برای فاجعه است

گفت‌وگو با ویم وندرس به بهانه‌ی «روزهای کامل» و «آنزلم»

در میانه‌های یادداشت‌هایی بر شهرها و لباس‌ها (۱۹۸۹)، ویم وندرس فلسفه‌ای را درباره‌ی هنرش فاش می‌کند: «فیلمسازی یک‌جور شیوه‌ی زندگی‌ست که نیروی محرکش چیزی نیست جز کنجکاوی.» او که پیش‌تر به خاطر اقتباس‌اش از رمان پاتریشیا های‌اسمیت، دوست آمریکایی ‌(۱۹۷۷)، تحسین شده بود، کمی بعد از چهل سالگی بابت فیلم جاده‌ای پاریس‌تگزاس (۱۹۸۴) نخل طلا برد و با آسمان برلین (۱۹۸۷)، درامی درباره‌ی…
ادامه مطلب

زنی که زیادی صادق بود

گفت‌وگو با ژوستین تری‌یه، کارگردان «تشریح یک سقوط»

الکساندرا شوارتز

تشریح یک سقوط فیلم فوق‌العاده و تازه‌ی ژوستین تری‌یه، کارگردان فرانسوی، با یک مصاحبه آغاز می‌شود. زنی در ویلایی واقع در دامنه‌های آلپ در فرانسه از راه می‌رسد برای مصاحبه با زاندرا وویتر (زاندرا هولر)، رمان‌نویسی که با شوهرش، ساموئل (ساموئل تس) و پسر نوجوان‌شان، دانیل (میلو ماشادو گرانه) زندگی می‌کند. زمستان است، اما فضای داخل ساختمان گرم است؛ زاندرا آرام، جذاب و…
ادامه مطلب

جشن‌های پیش از سوگواری

فیلم‌هایی در جشنواره فیلم تورنتو ۲۰۲۳ -TIFF

صفی یزدانیان

نتیجه‌ی فیلم دیدن در جشنواره‌ها این می‌شود که بعدش که برمی‌گردی انگار فقط یک فیلم دیده‌ای. این برای کسی که چند سالی‌ست  فکر می‌کند هر فیلمی در عین حال فیلم دیگری هم هست، و فیلم‌ها به هم راه دارند، فرآیند بدی نیست. و وقتی آن کس خودش را منتقد سینما نداند کارش حتی آسان‌تر می‌شود چون خودش را در مقام کسی نمی‌بیند که…
ادامه مطلب

رٌزباد در بایگانی خوا‌ب‌ها

سریال «جانشینی» و وجدانِ شکسپیری

صفی یزدانیان

فرانسوی‌ها می‌گویند: «بعد از هامفری بوگارت نباید بارانی پوشید.» منظورشان هم طبعا کاراکترهای بوگارت در فیلم‌هاست، مثل ریکِ کازابلانکا یا فیلیپ مارلوی خوابِ‌ گران یا سم اسپیدِ شاهین مالت. بر کسی پوشیده نیست که آن لباس نهایی که شخصیتِ فیلم به تن دارد معمولا حاصل تفاهم میان سلیقه‌ی بازیگر و کارگردان و طراح لباس و فیلم‌بردار و بقیه است. اما بوگارت خودش هم…
ادامه مطلب

چتر رنگی بر فراز شهر خاکستری

درباره‌ی «نگهبان شب» رضا میرکریمی

حامد ستاری

مهندس فرمان را می‌دهد دست رسول و گاز می‌دهد و روی تصویر (که فید می‌شود در سیاهی) می‌پرسد: «ترسو نباشی یه وقت؟» و رسول با پاسخش از همین­‌جا به جهان فیلم قدم می‌گذارد: «نه آقا برا چی؟ نمی‌ترسیم.» جهانی که با غلیظ کردن شدت رنگ زرد، در بافت تصویری‌­اش و لکه‌­های قرمز و آبی جابه‌­جا، قرار است ترسناک بودن و تلخی‌اش کم‌تر به…
ادامه مطلب

پادکست درباره‌ی “نگهبان شب”

گفت‌وگو با رضا میرکریمی

مجید اسلامی

Majid Eslami · گفت‌وگو برای سایت چهار نگهبان شب، تازه‌ترین فیلم رضا میرکریمی چند هفته‌ای‌ست در سینماها به نمایش درآمده و در میان خیل فیلم‌های سوپرمارکتی، اکران غریبانه‌ای دارد. این پادکست به گفت‌وگویم با میرکریمی اختصاص دارد.   اگر ساوندکلاد باز نشد می‌توانید پادکست را در  این‌جا گوش کنید. Majid Eslami · گفت‌وگو برای سایت چهار Views: 500 مطالب مرتبط: پادکست درباره‌ی «آتابای» (نیکی…
ادامه مطلب

آن‌ها شلیک می‌کنند!

قاتلین «کلمبو»

مجید اسلامی

تماشای پنجاه قسمت سریال کلمبو برای من عملا چند ماه طول کشید. شاید دیدن پنجاه قسمت یک سریال دنباله‌دار چندان وقت‌گیر نباشد (می‌شود طی یکی دو هفته این تعداد قسمت را دید)، اما دیدنِ قسمت‌های هفتاد تا صد دقیقه‌ای کلمبو با داستان‌های مجزا و متکی به جزئیات مثل دیدن پنجاه فیلم سینمایی‌ست، البته فیلم‌هایی با قهرمانی ثابت و لحن یکسان و فرمت کم‌وبیش…
ادامه مطلب

گیسوی تو به رقص نزدیک‌تر است

جمهوری وایمار، سینما، و تاریخ سرخوردگی

صفی یزدانیان

«گیسوی تو به رقص نزدیک‌تر است». این جمله‌ی مبهم را مردی به زنی می‌گوید، در فیلمی آلمانی و حتما ساخته شده پیش از دهه​‌ی ۱۹۳۰. اما من نه این‌جا نه در هیچ پانویسی نمی‌توانم اسم فیلم را ببرم، چون یادم نیست. فقط می‌دانم که سال‌ها پیش این جمله را در میان‌نویس فیلمی صامت خوانده‌ام، و در ذهنم به فارسی برگردانده‌ام و دست‌کم سی…
ادامه مطلب

مثل لکه‌ای جوهر روی سطحی تمیز

درباره‌ی «کلمبو»

مجید اسلامی

بازبینی سریال‌های دوران کودکی (بر خلاف بازبینی فیلم‌های کلاسیک) معمولا نتیجه‌ی لذت‌بخشی ندارد. کم‌تر سریال دهه‌های شصت و هفتاد میلادی هست که جذابیت خودش را حفظ کرده باشد؛ این رنگ‌باختنِ جذابیت می‌تواند دلیل تکنولوژیک داشته باشد (مثل پیشتازان فضا و سرزمین عجایب)، یا سادگی بیش از حد داستان و تاکیدهای اخلاقی (خانه‌ی کوچک و آیرونساید)، یا موضوع دمده و لحن زیادی فانتزی (مردی…
ادامه مطلب

یک نفس عمیق و بعد تمام

نگاهی به سه «عنکبوت»

حامد ستاری

سارای هشت ساله، مقنعه‌ی سفید به سر، در پاسخ مازیار بهاری می‌گوید دوست دارد تصویر سعید حنایی را همه جا بکشد تا همه بفهمند مادر او فیروزه، قربانی چهاردهم سعید حنایی، بی‌گناه بوده است. ترکیب‌بندی آن‌چه تصویر می‌کند همزمان کودکانه‌ است و غریب. بالای صفحه را با میله‌های راه راه سیاه زندان پوشانده و در پایین مثلثی ساخته است میان تن بی‌جان مادرش…
ادامه مطلب

فریب راستین

داستانِ دورانِ تیره

مهسا قنبرپور

پارسال، نوروز ۱۴۰۱، آقای مجری را که در تلویزیون دیدم، فهمیدم سالْ واقعا نو شده. جدی‌جدی. وقتی با آن ترکیب شگفت‌انگیز بغض و لبخند گفت: «خیلی ببخشید. من یه‌کم پیر شدم. دست خودم نیست؛ عذرخواهی می‌کنم!»، لختی بین گریه و خنده مردد ماندم. همزمان لبخند زدم و آقای مجری مقابل دیدگانم تار شد. چه می‌دانستم آن ترکیب شگفت‌انگیز خنده‌گریه‌ی همزمان، آمده که بماند….
ادامه مطلب

اشباح زنده و سیب‌​های خیالی

درباره‌ی «واقعیت سینمایی»

صفی یزدانیان

  شاید روزی از پاییز سال ۱۳۷۹ بود یا سالی پیش یا سالی پس از آن. من در دفتر همایون پایور نشسته بودم و قرار بود همان روزها همراه او به عنوان فیلم‌بردار و یک گروه کوچک به رشت برویم و فیلم مستندی را که می‌​خواستم از بازار رشت بسازم شروع کنیم. در زدند و یک آقای مستندساز قدیمی از دوستان همایون آمد…
ادامه مطلب

خرده‌روایت‌هایی از جشنواره‌ کن ۷۵

آلیس در سرزمین عجایب

یحیی نطنزی

آلیس با صورتی آفتاب‌سوخته از دور برایم دست تکان می‌دهد. با موهایی طلایی که زیر نور پروژکتورها بیش‌ از همیشه برق می‌زنند. با لباسی مشکی که دامنش روی زمین کشیده می‌شود و هیچ شباهتی به تیپ معمولی‌ و محجوبش در روزهای دانشگاه ندارد. کفش‌های پاشنه‌بلندش را درآورده و روی آسفالت گُر گرفته‌ی بلوار کوازت پابرهنه است. جشنواره به نیمه رسیده اما فقط فیلم‌های…
ادامه مطلب

ویل اسمیت ضربه‌ی خیلی بدی زد

کریم عبدالجبار

وقتی ویل اسمیت با عصبانیت به روی صحنه‌ی اسکار رفت و به کریس راک، بابت شوخی‌ با موی کوتاه زنش، ضربه زد، لطمه‌اش فقط به صورت راک نبود بلکه بسیار پردامنه‌تر بود. با این یک ضربه‌ی متعصبانه، او هم خشونت را ترویج داد، هم موقعیت زن‌ها را تقلیل داد، هم به صنعت سرگرمی توهین کرد، و هم کلیشه‌های مربوط به جامعه‌ی سیاهان را…
ادامه مطلب

شراب تابستان

درباره‌ی «جزیره برگمان» (میا هنسن‌لوو)

مجید اسلامی

فیلم تازه‌ی میا هنسن‌لوو شاید برای طرفداران متعصب اینگمار برگمان، کارگردان اسطوره‌ای سوئدی، تا حدی ناامیدکننده باشد. آن‌ها احتمالا انتظار داشتند در فیلمی که چنین عنوانی را یدک می‌کشد شاهد فضاهای برگمانی، تجربه‌ی برگمانی یا دست‌کم رویکرد برگمانی با مصالح داستانی باشند. جزیره برگمان اما فیلمی‌ تابستانی‌ست با رنگ‌های شاد، روابط محترمانه و پر از لبخند و آرامش و تفاهم. دست‌کم در سطح…
ادامه مطلب

ردپاهای کوچک موجودات بزرگ

درباره‌ی «مموریا» (آپیچاتْپونگ ویراستاکول)

شهریار حنیفه

آن‌طور که نقل است گویا اول‌بار علمی‌تخیلی‌نویسِ آمریکایی رابرت آنسون هاین‌لاین بوده که در مقاله‌ای که سال ۱۹۴۷ در The Saturday Evening Post به نگارش درآورده، از عبارت Speculative fiction استفاده کرده است؛ به انگیزه‌ی جمع‌بندی بی‌چون‌وچراترِ گونه‌ای خاص از گونه‌های قصه‌گویی، که بسیار پُرریشه است و پر دسته و پرمسئله؛ و تعریفی را مطرح کرده که تا به امروز ـ با اندکی…
ادامه مطلب

پوست انداختن

درباره‌ی «پوست» (بهمن و بهرام ارک)

امیرحسین سیادت

تماشاگر وضعیت تماشاگر پوست بی‌شباهت به مادر آراز نیست. پیرزن که عمری افسار جن‌ها را در دست داشته و چم‌وخم مراوده با آن‌ها را می‌دانسته، اکنون رکب خورده و رشته‌ی امور از دستش در رفته است. این بار جن‌ها افسار گسسته‌‌اند تا دوره‌اش کنند و بازی‌اش بدهند. پوست حتی با جدی‌ترین مخاطبانش چنین می‌کند. ای بسا تماشاگری که هم به مولفه‌های ژانر وحشت…
ادامه مطلب

پادکست درباره‌ی «آتابای» (نیکی کریمی)

گفت‌وگوی نغمه ثمینی و مجید اسلامی

«آتابای» (نیکی کریمی) از مهم‌ترین فیلم‌های این سال‌های سینمای ایران است. همزمان با اکران عمومی فیلم، این گفت‌وگوی تحلیلی را به آن اختصاص داده‌ایم. اگر ساوندکلاود باز نشد. پادکست را این‌جا گوش کنید (یا می‌توانید دانلود کنید).   chahaarpodcast10 · Naghmeh Samini & Majid Eslami about Atabai Views: 1322 مطالب مرتبط: پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره ۹۸ پادکست درباره‌ی «قصر شیرین» پادکست درباره‌ی فصل…
ادامه مطلب

ملاقات با نهنگ [۱]

به بهانه‌ی قاب‌های متغیر «تومان» (مرتضی فرشباف)

کسری کرباسی

  یک  قاب را می‌توان عنصری برای مرزبندی یک منطقه یا یک سطح معین دید. برای تأکید بر جایی مشخص از جهان بصری. شبیه یکجور استعاره یا صنعت ادبی.   الشاندرا آی کینتاس [۲]   جهان توئین پیکس دیوید لینچ در شروع، جهانی بود ثبت شده روی نگاتیو ۳۵ میلی‌متری، ترکیب‌بندی یا درواقع compose شده در قاب آکادمی/ مربع (۱ : ۱.۳۳). بیست…
ادامه مطلب

قهرمانی‌ها؟… آه، اسب‌ها پیرند

درباره‌ی «قهرمان» اصغر فرهادی

مجید اسلامی

  قهرمان نه مثل چهارشنبه‌سوری با دقت دراماتیک مینیاتوری و موقعیت‌های عاطفی شخصیت‌هایش آدم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نه مثل فروشنده آدم را بابت برخی لحظه‌ها و مایه‌ها حرص می‌دهد، نه مثل جدایی و درباره الی با جنبه‌های متناقض‌اش دچار دوگانگی می‌کند، و نه حتی مثل گذشته و همه می‌دانند است که ضعف‌هایش را بشود بابت دشواری پروداکشن و ناآشنایی با فضا…
ادامه مطلب

بچه‌های گریانی که نیستند

«صحنه‌هایی از یک ازدواج»

صفی یزدانیان

آقا و خانم مامی‌​یا، پدر و مادر نوریکو، دونفری به گردش رفته‌اند و حالا کنار یک باغچه بیرون ساختمانی نشسته‌اند. از پیش می‌دانیم که پسرشان در جنگ گم شده است، و حالا مثل همیشه‌ی ازو مسئله‌ی خانواده ازدواج نوریکو است. آقای مامی‌یا: امروز واقعا به من خوش گذشت. خانم مامی‌یا (با دست راستش جایی را در آسمان نشان می‌دهد): نگاه کن! بادکنکی رها…
ادامه مطلب

وقت مردن نیست …

درباره‌ی حمید

صفی یزدانیان

تو دوست داشتی متن‌​هایت را این​‌جوری بنویسی، با خطاب به همین «تو» که گاهی واقعا کسی دیگر است، مثل شاهی که یک کتاب درباره​‌اش نوشتی و از اسم کتاب تا تمام صفحاتش با همین «تو»  از زندگی‌اش گفتی. خطاب به دیگری، حتی آن دیگری که دیگر نیست که ببیند مخاطب توست… … و هم​چنین همیشه عاشق سه نقطه گذاشتن بودی، چه در عنوان…
ادامه مطلب

…و مرگ، آن درخت تناور بود*

بازخوانیِ «ناگهان درخت» در روزگار کرونا

فرزاد پورخوش‌بخت

دلبستگی و انسِ نگارنده با آخرین ساخته‌ی صفی یزدانیان، جدا از انگیزه‌های سینمایی که به آن‌ها اشاره خواهم کرد، وابسته به نوعی هم‌خوانیِ فضای آن با این روزهای کرختِ کرونایی‌ست. به‌نظر می‌رسد آمیختگی حسیِ مخاطب با اتمسفر فیلم در این عصر ناخوشی، حاصلِ آمیختن ناخودآگاه دو نگاه زیبایی‌شناسی و زیست‌شناسی‌ به اثر است؛ زیستی نه از جنس یاخته‌های آسیب‌پذیرِ دنیای پزشکیِ این‌روزها، که…
ادامه مطلب

پادکستی به بهانه‌ی کتاب «عکس دسته‌جمعی با پدرخوانده»

گفت‌وگوی مجید اسلامی با صفی یزدانیان

    کتاب «عکس دسته‌جمعی با پدرخوانده» نوشته‌ی صفی یزدانیان یک ماهی هست توسط نشر گیل‌گمش منتشر شده و می‌توانید آن را در کتاب‌فروشی‌ها بیابید. به بهانه‌ی انتشار این کتاب، که نوشته‌ای‌ست با رویکرد کاملا شخصی به سه‌گانه‌ی کاپولا و پر از ارجاع‌هایی که به شکل تداعی‌های ادبی نوشته شده (به بسیاری فیلم‌ها و کتاب‌ها و حتی ماجراهای زندگی شخصی) با صفی یزدانیان…
ادامه مطلب

اشباح مالمکروگ: اکسپرسیون سینما کجا نهفته است؟

کسری کرباسی

سینما از چه راهی احساسات به ما منتقل‌ می‌کند؟ ارتباط عناصر صحنه و انتخاب‌های زیبایی‌شناسی‌اش چه‌گونه حس ما را برمی‌انگیزند؟ اگر با دیدی برسونی، نگاه‌مان را فقط به ابزارهای بیانی خود سینما محدود کنیم، کدام فیلم‌ها حسی برای بروز دادن دارند؟ کدام‌ها پیش چشم‌مان زنده‌اند و کدام‌ها مُرده؟ پاسخ به این سوال‌ گرچه بسیار فراتر از ظرفیت این ویدیوست، ولی قدم به قدم…
ادامه مطلب

کتاب سوخته‌ی پریان غمگین

درباره‌ی سریال «دوست درخشان من»

صفی یزدانیان

                                                 استاد ما هوشنگ طاهری، یادش زنده، سر کلاس تحلیل فیلم چند بار حرف​‌هایی زد که همیشه با من ماند. بعضی حرف‌​ها خصلت ماندگاری دارند، جدا از درست یا نادرست بودن‌​شان. و حرف آقای طاهری معمولا این بود که «تکلف»…
ادامه مطلب

پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره فجر ۹۹

گفت‌وگوی مجید اسلامی و امیرحسین سیادت

  chahaarpodcast9 · پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره فجر ۹۹ برای سایت چهار در این پادکست به تحلیل فیلم‌های جشنواره فیلم فجر ۹۹ می‌پردازیم. Views: 1413 مطالب مرتبط: صحنه‌هایی از یک طلاق پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره ۹۸ پادکست دوم درباره‌ی جشنواره فیلم فجر یادداشت‌‌های جشنواره فجر – ۳…
ادامه مطلب

همچون در یک آینه‌ی تار

درباره‌ی کتاب «هفتادوپنج سال اول» به روایت بهمن فرمان‌آرا (محسن آزرم)

مجید اسلامی

سال‌ها پیش آذر نفیسی در کلاس درس‌اش درباره‌ی ادبیات به شاگردهایش می‌گفت (نقل به مضمون): «اگر می‌خواهید بفهمید نوشته‌های داستایفسکی چرا مهم است، بروید نگاهی بیندازید به دفترچه خاطرات خودتان و ببینید حتی در نوشته‌هایی که قرار نیست کسی بخواند چه‌قدر خودتان را مظلوم و موجه نشان داده‌اید. در این نوشته‌ها همیشه دیگران‌اند که ظالم و بدعهد و نانجیب‌اند و شمایید که شریف…
ادامه مطلب

دریغا عشق که شد و باز نیامد

درباره‌ی «ناگهان درخت» (صفی یزدانیان)

امیرحسین سیادت

سکانس پایانی ناگهان درخت محرک اصلی این نوشته است. این پایان نه تنها هیچ نشانی از فرودِ تسکین‌دهنده‌ی سینمای بدنه ندارد، در غوغای موسیقیِ کوبنده و هشداردهنده‌اش، و در تعددِ کنش‌ها و شناسه‌های نمادین‌اش، حامل نیروی انباشته‌ای‌ست که مسیرِ تا آن لحظه آرام و سلّانه طی‌شده‌ی فیلم را بحرانی می‌سازد و به جای آن که  تماشاگر را به غایتی مطمئن رهنمون شود، او…
ادامه مطلب

شاید شیطان

نگاهی به «شطرنج باد» محمدرضا اصلانی

امیرحسین سیادت

آن‌چه گذشت اگر منظور از فیلم مهجور اثری تک‌افتاده، دیده‌نشده و قدرنادیده باشد سخت بتوان در سینمای ایران مهجورتر از شطرنج ‌باد پیدا کرد. مسئله صرفاً این نیست که فیلم طی حیاتِ چهل و چند ساله‌اش تنها چهار سانس رنگِ پرده را دید۱. از بد حادثه فیلم‌های مهم دیگری هم هستند که به لحاظ اکران سرگذشت مشابه یا ای بسا بدتری داشته‌اند. آن‌چه…
ادامه مطلب

ازو، در غیاب ازو

درباره‌ی شگردهای تصویرسازی ازو، و ردّش بر سینمای معاصر

کسری کرباسی/ محمدامین کمیجانی

درباره‌ی فیلم‌ها و فیلمسازانی که یاسوجیرو ازو را درونی کردند و او را رنگ خود زدند. این‌جا منظور نه نمونه‌های مشابه به لحاظ خط داستانی (حال همه خوب است تورناتوره [۱۹۹۰])، روایی (برخی زن‌های کلی رایکارد [۲۰۱۶])، نوع برخورد با مصالح (مینیمالیسم سینمای کلر دنی) و سطوح معنایی، که تمرکز بر سبک تصویری ازوست. سبک تصویری افراطی ازو که گاه در جدی‌ترین بحث‌های سینمایی…
ادامه مطلب

کلمبو، پيتر فالک، و بچه​‌ای که ديگر نيست

صفی یزدانیان

در تکه‌ای از ناگهان درخت، پسربچه‌ی دهه‌ی ۱۳۵۰ جلوی تلویزیون روی زمین دراز کشیده و خوابش برده. آب از دهان​ نیمه‌بازش روی بالش زیر سرش چکیده و تلویزیون هم دارد سریال کلمبو نشان می‌دهد، آن قسمتی  که جان کاساوتیس هم – طبعا ناشناخته برای آن بچه اما شناخته برای سازنده‌ی آن فیلم – درش بازی می‌کرد. پریشب‌ها که جلوی تلویزیون خوابم برده بود…
ادامه مطلب

ما لعبتکانیم و فلک لعبت‌باز

بازی، معما و جادوی اعداد

محمد وحدانی

هوشنگ گلشیری داستانی کوتاهی دارد به ‌نام خانه‌ روشنان که اوایل دهه‌ی هفتاد نوشته است. هفته‌ی گذشته که برای اولین بار داستان را می‌خواندم به‌نظرم ‌رسید هر خط متن نیاز به مکث، بازخوانی جملات قبلی و چیزی شبیه کشف رمز دارد: «این جمله‌ای را که خواندم چه ارتباطی با جمله و پاراگراف قبل داشت؟ … نمی‌دانم به چه چیز باید توجه کنم و…
ادامه مطلب

شگرد و شهود

یک سرمقاله‌ی قدیمی

مجید اسلامی

Gallery Of Cartoons By Rodrigo De Matos – Portugal معمولا خیلی کم پیش می‌آید که به نوشته‌های گذشته‌ام رجوع کنم. این مورد هم تصادفی پیش آمد و دیدم بعد از گذشت پانزده سال هیچ نیازی به تغییر ندارد. این نوشته در سال ۱۳۸۴ در بخش «یادداشت سردبیر» ماهنامه‌ هفت منتشر شده و به‌نظرم هنوز قابلیت خوانده شدن دارد. ۱. این روزها مدام با…
ادامه مطلب

پادکست درباره‌ی «خانم میزل شگفت‌انگیز»

گفت‌وگوی نغمه ثمینی و مجید اسلامی

این تجربه‌ی دوم ضبط پادکست از راه دور است. سریال خانم میزل شگفت‌انگیز (یا اگر بخواهیم به بازی کلامی عنوان سریال وفادار باشیم میسیز میزل معرکه) به لحاظ کیفی جزو بهترین‌های این‌ سال‌هاست، چه به لحاظ متن و چه طراحی صحنه و بازیگری و کارگردانی. در صورتی که ساند کلاد باز نشد، می‌توانید از این‌جا گوش کنید (امکان دانلود هم دارد). خانم میزل شگفت‌انگیز The Marvelous…
ادامه مطلب

کرونا همسفر من است (بخش دوم)

ویروس‌ها نمی‌میرند، متلاشی می‌شوند

نغمه ثمینی

«آیا نظاره نکرده بودند؟ نظاره نکرده بودید آیا؟ ای بیگنهانِ پای‌سوخته‌ی این زمینِ سوخته، که سرزمینی که به جان می‌جستید آن خاکِ دورِ آب و نور و عشق و زیبایی جایی نبود که زمانی بود: فردای واقعیت.» در هواپیما یک‌ریز شعر می‌نویسم. هرگز در زندگی‌ام واقعا شعر نگفته‌ام. شعر رسانه‌ی من نبوده. نه بلدش بوده‌ام و نه اعتماد‌به‌نفس‌اش را داشته‌ام. اما نمی‌دانم این…
ادامه مطلب

لورل و هاردی بودن/ لورل و هاردی شدن

نگاهی به «استن و اُلی» ساخته‌ی جان اس.بِرد

امیرحسین سیادت

تقدیم به شهرام جعفری‌نژاد در بیش‌تر آثارِ بیوگرافیک، مشخصاً آن‌ها که به شمایلی معاصر می‌پردازند، درست یا غلط، میان بدل و اصل مقایسه‌ا‌‌ی به میان می‌آید که به‌ندرت به نفع فیلم‌ها تمام می‌شود. معمولاً هر چه شخصیت از حیثِ زمانی به ما نزدیک‌تر و نسبت‌اش با دوربین پررنگ‌تر باشد، پرداختن و قبولاندن‌‌اش دشوارتر می‌شود. هر قدر هم که دقت صرفِ درآوردنِ شباهت‌های ظاهری…
ادامه مطلب

یادداشت سردبیر

کرونا و زندگی در فیلم‌های علمی/خیالی

مجید اسلامی

فرزندان انسان – آلفونسو کوارون از همان ابتدای شکل‌گیری سایت چهار قصدم این بود که به طور منظم «یادداشت سردبیر» بنویسم، ولی نشد. شاید چون سایت مثل ماهنامه نیست که ضرب‌الاجل زمانی خاص داشته باشد، که روز آخر وقتی همه‌ی کارها تمام شد، بنشینی و یادداشت سردبیر بنویسی (آن‌طور که مثلا در «هفت» مرسوم بود). و من واقعا برای نوشتن به ضرب‌الاجل احتیاج…
ادامه مطلب

درباره‌ی «بدنم را گم کردم» (ژرمی کلاپین)

به دیوار خوردم... به من در بده

مهسا قنبرپور

مقدمه فیلم بدنم را گم کردم، اولین فیلم بلند ژرمی کلاپین، فیلم‌ساز چهل‌وشش ساله‌ی فرانسوی، انیمیشن مسحورکننده‌ای بود که در بحبوحه‌‌ی آشفتگی‌ها و ناباوری‌های دی‌ ماه سال جاری به داد من رسید و موفق شد مرا هشتاد‌و‌یک دقیقه از جهانی پر از خشم و ابهام جدا کند و با خود به دنیایی پر از خیال و شاعرانگی ببرد و البته تلخی، حزن و…
ادامه مطلب

درباره چهار

سایت «چهار»، سایت خبری نیست. فضایی‌ست برای عرضه‌ی گزارش‌، ریویو، داستان و هر نوع نوشته‌ی ادبی با حجم نسبتا محدود. فضایی برای این که بدانیم چه کتاب‌هایی ارزش خواندن، چه نمایش‌ها و فیلم‌هایی ارزش دیدن، و چه نمایشگاه‌هایی ارزش رفتن دارد. هدف ما ارائه‌ی اطلاعات خام نیست. بلکه می‌خواهیم شما را از کیفیت اتفاق‌های هنری مطلع کنیم.

بازنشر مطالب این سایت به هر شکلی ممنوع است

ارتباط با چهار

سردبیر و مدیر هنری: مجید اسلامی
طراح لوگو: لیلا شریف
مدیر وبسایت: محمدرضا دریا
نشانی: میدان انقلاب خیابان جمالزاده جنوبی
 کوچه رشتچی پلاک ۲۶ زنگ سوم
شماره ثبت: ۸۰۵۶۱

You cannot copy content of this page