زمان گذشت و ساعت چهار بار نواخت. . . .

پادکست درباره‌ی «کلاسیک»، «مدرن» و «پست‌مدرن»

مجید اسلامی

سال ۹۶ یک انجمن مرتبط با هنرهای تجسمی از من دعوت کرد که در حضور اعضای‌شان درباره‌ی مفهوم «پست‌مدرنیسم در سینما» صحبت کنم. این بحث به مفاهیم «کلاسیک بودن»، «مدرنیسم» و «پست‌مدرنیسم» در سینما و هنرهای دیگر اختصاص داشت و به بسیاری از فیلم‌ها، رمان‌ها و و هنرمندان کلاسیک و معاصر و فیلم‌هایی چون آقای هیچ‌کس ون‌دورمائل، ماهی و گربه مکری، بوف کور…

درباره‌ی «تشریح یک سقوط» (ژوستین تری‌یه)

مجید اسلامی

عنوان تشریح یک سقوط عنوان تشریح یک قتل اتو پره‌مینجر (۱۹۵۹) را تداعی می‌کند. هر دو فیلم به‌اصطلاح «دادگاهی» هستند و به معمای یک قتل می‌پردازند. فیلم پره‌مینجر با مهارت زاویه‌ی دیدش را به شخصیت وکیل مدافع (جیمز استیوارت) محدود می‌کند و حتی قصه‌ را با تشریح وضعیت او شروع می‌کند (وکیل جاافتاده‌ای که شخصیتش با ماهیگیری و نواختن پیانو تعریف می‌شود و…

درباره‌ی «منطقه‌ی تحت نظر» جاناتان گلیزر

مجید اسلامی

فیلم گلیزر ربط چندانی به رمان مارتین امیس ندارد، فقط اسم و موضوع‌شان یکی‌ست. بر خلاف رمان، در فیلم از پیچ‌وخم‌های داستانی و خیانت و انتقام خبری نیست؛ نه زمان چندان جلو و عقب می‌شود و نه زاویه دید عوض می‌شود. فیلم ترجیح داده از وجوه دراماتیک و تنوع داستانی و روابط پیچیده‌ی شخصیت‌ها صرف نظر کند و عموما فقط بر خانواده‌ی «هس»…

به بهانه‌ی تماشای «مکان امن» (یوره لروتیچ)

مهسا قنبرپور

«گداخت جان که شود کار دل تمام و نشد». آدم این را که می‌خواند، آنی با خودش می‌گوید: کدام کار؟ کدام جان؟ کدام چوب به کار کدام چرخ افتاد که نشد؟ کدام گذشته در سر شاعر چرخید که کارِ یاد به جانِ گداخته کشید؟ اصلا کار دل اگر تمام شود خوب است یا اگر نشود که تمام شود؟ این یادآورِ نوای سرخوشِ اقبالِ…

گفت‌وگو با ویم وندرس به بهانه‌ی «روزهای کامل» و «آنزلم»

در میانه‌های یادداشت‌هایی بر شهرها و لباس‌ها (۱۹۸۹)، ویم وندرس فلسفه‌ای را درباره‌ی هنرش فاش می‌کند: «فیلمسازی یک‌جور شیوه‌ی زندگی‌ست که نیروی محرکش چیزی نیست جز کنجکاوی.» او که پیش‌تر به خاطر اقتباس‌اش از رمان پاتریشیا های‌اسمیت، دوست آمریکایی ‌(۱۹۷۷)، تحسین شده بود، کمی بعد از چهل سالگی بابت فیلم جاده‌ای پاریس‌تگزاس (۱۹۸۴) نخل طلا برد و با آسمان برلین (۱۹۸۷)، درامی درباره‌ی…

گفت‌وگو با ژوستین تری‌یه، کارگردان «تشریح یک سقوط»

الکساندرا شوارتز

تشریح یک سقوط فیلم فوق‌العاده و تازه‌ی ژوستین تری‌یه، کارگردان فرانسوی، با یک مصاحبه آغاز می‌شود. زنی در ویلایی واقع در دامنه‌های آلپ در فرانسه از راه می‌رسد برای مصاحبه با زاندرا وویتر (زاندرا هولر)، رمان‌نویسی که با شوهرش، ساموئل (ساموئل تس) و پسر نوجوان‌شان، دانیل (میلو ماشادو گرانه) زندگی می‌کند. زمستان است، اما فضای داخل ساختمان گرم است؛ زاندرا آرام، جذاب و…

فیلم‌هایی در جشنواره فیلم تورنتو ۲۰۲۳ -TIFF

صفی یزدانیان

نتیجه‌ی فیلم دیدن در جشنواره‌ها این می‌شود که بعدش که برمی‌گردی انگار فقط یک فیلم دیده‌ای. این برای کسی که چند سالی‌ست  فکر می‌کند هر فیلمی در عین حال فیلم دیگری هم هست، و فیلم‌ها به هم راه دارند، فرآیند بدی نیست. و وقتی آن کس خودش را منتقد سینما نداند کارش حتی آسان‌تر می‌شود چون خودش را در مقام کسی نمی‌بیند که…

سریال «جانشینی» و وجدانِ شکسپیری

صفی یزدانیان

فرانسوی‌ها می‌گویند: «بعد از هامفری بوگارت نباید بارانی پوشید.» منظورشان هم طبعا کاراکترهای بوگارت در فیلم‌هاست، مثل ریکِ کازابلانکا یا فیلیپ مارلوی خوابِ‌ گران یا سم اسپیدِ شاهین مالت. بر کسی پوشیده نیست که آن لباس نهایی که شخصیتِ فیلم به تن دارد معمولا حاصل تفاهم میان سلیقه‌ی بازیگر و کارگردان و طراح لباس و فیلم‌بردار و بقیه است. اما بوگارت خودش هم…

قاتلین «کلمبو»

مجید اسلامی

تماشای پنجاه قسمت سریال کلمبو برای من عملا چند ماه طول کشید. شاید دیدن پنجاه قسمت یک سریال دنباله‌دار چندان وقت‌گیر نباشد (می‌شود طی یکی دو هفته این تعداد قسمت را دید)، اما دیدنِ قسمت‌های هفتاد تا صد دقیقه‌ای کلمبو با داستان‌های مجزا و متکی به جزئیات مثل دیدن پنجاه فیلم سینمایی‌ست، البته فیلم‌هایی با قهرمانی ثابت و لحن یکسان و فرمت کم‌وبیش…

جمهوری وایمار، سینما، و تاریخ سرخوردگی

صفی یزدانیان

«گیسوی تو به رقص نزدیک‌تر است». این جمله‌ی مبهم را مردی به زنی می‌گوید، در فیلمی آلمانی و حتما ساخته شده پیش از دهه​‌ی ۱۹۳۰. اما من نه این‌جا نه در هیچ پانویسی نمی‌توانم اسم فیلم را ببرم، چون یادم نیست. فقط می‌دانم که سال‌ها پیش این جمله را در میان‌نویس فیلمی صامت خوانده‌ام، و در ذهنم به فارسی برگردانده‌ام و دست‌کم سی…

درباره‌ی «کلمبو»

مجید اسلامی

بازبینی سریال‌های دوران کودکی (بر خلاف بازبینی فیلم‌های کلاسیک) معمولا نتیجه‌ی لذت‌بخشی ندارد. کم‌تر سریال دهه‌های شصت و هفتاد میلادی هست که جذابیت خودش را حفظ کرده باشد؛ این رنگ‌باختنِ جذابیت می‌تواند دلیل تکنولوژیک داشته باشد (مثل پیشتازان فضا و سرزمین عجایب)، یا سادگی بیش از حد داستان و تاکیدهای اخلاقی (خانه‌ی کوچک و آیرونساید)، یا موضوع دمده و لحن زیادی فانتزی (مردی…

داستانِ دورانِ تیره

مهسا قنبرپور

پارسال، نوروز ۱۴۰۱، آقای مجری را که در تلویزیون دیدم، فهمیدم سالْ واقعا نو شده. جدی‌جدی. وقتی با آن ترکیب شگفت‌انگیز بغض و لبخند گفت: «خیلی ببخشید. من یه‌کم پیر شدم. دست خودم نیست؛ عذرخواهی می‌کنم!»، لختی بین گریه و خنده مردد ماندم. همزمان لبخند زدم و آقای مجری مقابل دیدگانم تار شد. چه می‌دانستم آن ترکیب شگفت‌انگیز خنده‌گریه‌ی همزمان، آمده که بماند….

درباره‌ی «واقعیت سینمایی»

صفی یزدانیان

  شاید روزی از پاییز سال ۱۳۷۹ بود یا سالی پیش یا سالی پس از آن. من در دفتر همایون پایور نشسته بودم و قرار بود همان روزها همراه او به عنوان فیلم‌بردار و یک گروه کوچک به رشت برویم و فیلم مستندی را که می‌​خواستم از بازار رشت بسازم شروع کنیم. در زدند و یک آقای مستندساز قدیمی از دوستان همایون آمد…

آلیس در سرزمین عجایب

یحیی نطنزی

آلیس با صورتی آفتاب‌سوخته از دور برایم دست تکان می‌دهد. با موهایی طلایی که زیر نور پروژکتورها بیش‌ از همیشه برق می‌زنند. با لباسی مشکی که دامنش روی زمین کشیده می‌شود و هیچ شباهتی به تیپ معمولی‌ و محجوبش در روزهای دانشگاه ندارد. کفش‌های پاشنه‌بلندش را درآورده و روی آسفالت گُر گرفته‌ی بلوار کوازت پابرهنه است. جشنواره به نیمه رسیده اما فقط فیلم‌های…

کریم عبدالجبار

وقتی ویل اسمیت با عصبانیت به روی صحنه‌ی اسکار رفت و به کریس راک، بابت شوخی‌ با موی کوتاه زنش، ضربه زد، لطمه‌اش فقط به صورت راک نبود بلکه بسیار پردامنه‌تر بود. با این یک ضربه‌ی متعصبانه، او هم خشونت را ترویج داد، هم موقعیت زن‌ها را تقلیل داد، هم به صنعت سرگرمی توهین کرد، و هم کلیشه‌های مربوط به جامعه‌ی سیاهان را…

درباره‌ی «جزیره برگمان» (میا هنسن‌لوو)

مجید اسلامی

فیلم تازه‌ی میا هنسن‌لوو شاید برای طرفداران متعصب اینگمار برگمان، کارگردان اسطوره‌ای سوئدی، تا حدی ناامیدکننده باشد. آن‌ها احتمالا انتظار داشتند در فیلمی که چنین عنوانی را یدک می‌کشد شاهد فضاهای برگمانی، تجربه‌ی برگمانی یا دست‌کم رویکرد برگمانی با مصالح داستانی باشند. جزیره برگمان اما فیلمی‌ تابستانی‌ست با رنگ‌های شاد، روابط محترمانه و پر از لبخند و آرامش و تفاهم. دست‌کم در سطح…

درباره‌ی «مموریا» (آپیچاتْپونگ ویراستاکول)

شهریار حنیفه

آن‌طور که نقل است گویا اول‌بار علمی‌تخیلی‌نویسِ آمریکایی رابرت آنسون هاین‌لاین بوده که در مقاله‌ای که سال ۱۹۴۷ در The Saturday Evening Post به نگارش درآورده، از عبارت Speculative fiction استفاده کرده است؛ به انگیزه‌ی جمع‌بندی بی‌چون‌وچراترِ گونه‌ای خاص از گونه‌های قصه‌گویی، که بسیار پُرریشه است و پر دسته و پرمسئله؛ و تعریفی را مطرح کرده که تا به امروز ـ با اندکی…

«صحنه‌هایی از یک ازدواج»

صفی یزدانیان

آقا و خانم مامی‌​یا، پدر و مادر نوریکو، دونفری به گردش رفته‌اند و حالا کنار یک باغچه بیرون ساختمانی نشسته‌اند. از پیش می‌دانیم که پسرشان در جنگ گم شده است، و حالا مثل همیشه‌ی ازو مسئله‌ی خانواده ازدواج نوریکو است. آقای مامی‌یا: امروز واقعا به من خوش گذشت. خانم مامی‌یا (با دست راستش جایی را در آسمان نشان می‌دهد): نگاه کن! بادکنکی رها…

گفت‌وگوی مجید اسلامی با صفی یزدانیان

    کتاب «عکس دسته‌جمعی با پدرخوانده» نوشته‌ی صفی یزدانیان یک ماهی هست توسط نشر گیل‌گمش منتشر شده و می‌توانید آن را در کتاب‌فروشی‌ها بیابید. به بهانه‌ی انتشار این کتاب، که نوشته‌ای‌ست با رویکرد کاملا شخصی به سه‌گانه‌ی کاپولا و پر از ارجاع‌هایی که به شکل تداعی‌های ادبی نوشته شده (به بسیاری فیلم‌ها و کتاب‌ها و حتی ماجراهای زندگی شخصی) با صفی یزدانیان…

کسری کرباسی

سینما از چه راهی احساسات به ما منتقل‌ می‌کند؟ ارتباط عناصر صحنه و انتخاب‌های زیبایی‌شناسی‌اش چه‌گونه حس ما را برمی‌انگیزند؟ اگر با دیدی برسونی، نگاه‌مان را فقط به ابزارهای بیانی خود سینما محدود کنیم، کدام فیلم‌ها حسی برای بروز دادن دارند؟ کدام‌ها پیش چشم‌مان زنده‌اند و کدام‌ها مُرده؟ پاسخ به این سوال‌ گرچه بسیار فراتر از ظرفیت این ویدیوست، ولی قدم به قدم…

درباره‌ی سریال «دوست درخشان من»

صفی یزدانیان

                                                 استاد ما هوشنگ طاهری، یادش زنده، سر کلاس تحلیل فیلم چند بار حرف​‌هایی زد که همیشه با من ماند. بعضی حرف‌​ها خصلت ماندگاری دارند، جدا از درست یا نادرست بودن‌​شان. و حرف آقای طاهری معمولا این بود که «تکلف»…

درباره‌ی شگردهای تصویرسازی ازو، و ردّش بر سینمای معاصر

کسری کرباسی/ محمدامین کمیجانی

درباره‌ی فیلم‌ها و فیلمسازانی که یاسوجیرو ازو را درونی کردند و او را رنگ خود زدند. این‌جا منظور نه نمونه‌های مشابه به لحاظ خط داستانی (حال همه خوب است تورناتوره [۱۹۹۰])، روایی (برخی زن‌های کلی رایکارد [۲۰۱۶])، نوع برخورد با مصالح (مینیمالیسم سینمای کلر دنی) و سطوح معنایی، که تمرکز بر سبک تصویری ازوست. سبک تصویری افراطی ازو که گاه در جدی‌ترین بحث‌های سینمایی…

صفی یزدانیان

در تکه‌ای از ناگهان درخت، پسربچه‌ی دهه‌ی ۱۳۵۰ جلوی تلویزیون روی زمین دراز کشیده و خوابش برده. آب از دهان​ نیمه‌بازش روی بالش زیر سرش چکیده و تلویزیون هم دارد سریال کلمبو نشان می‌دهد، آن قسمتی  که جان کاساوتیس هم – طبعا ناشناخته برای آن بچه اما شناخته برای سازنده‌ی آن فیلم – درش بازی می‌کرد. پریشب‌ها که جلوی تلویزیون خوابم برده بود…

بازی، معما و جادوی اعداد

محمد وحدانی

هوشنگ گلشیری داستانی کوتاهی دارد به ‌نام خانه‌ روشنان که اوایل دهه‌ی هفتاد نوشته است. هفته‌ی گذشته که برای اولین بار داستان را می‌خواندم به‌نظرم ‌رسید هر خط متن نیاز به مکث، بازخوانی جملات قبلی و چیزی شبیه کشف رمز دارد: «این جمله‌ای را که خواندم چه ارتباطی با جمله و پاراگراف قبل داشت؟ … نمی‌دانم به چه چیز باید توجه کنم و…

یک سرمقاله‌ی قدیمی

مجید اسلامی

Gallery Of Cartoons By Rodrigo De Matos – Portugal معمولا خیلی کم پیش می‌آید که به نوشته‌های گذشته‌ام رجوع کنم. این مورد هم تصادفی پیش آمد و دیدم بعد از گذشت پانزده سال هیچ نیازی به تغییر ندارد. این نوشته در سال ۱۳۸۴ در بخش «یادداشت سردبیر» ماهنامه‌ هفت منتشر شده و به‌نظرم هنوز قابلیت خوانده شدن دارد. ۱. این روزها مدام با…

گفت‌وگوی نغمه ثمینی و مجید اسلامی

این تجربه‌ی دوم ضبط پادکست از راه دور است. سریال خانم میزل شگفت‌انگیز (یا اگر بخواهیم به بازی کلامی عنوان سریال وفادار باشیم میسیز میزل معرکه) به لحاظ کیفی جزو بهترین‌های این‌ سال‌هاست، چه به لحاظ متن و چه طراحی صحنه و بازیگری و کارگردانی. در صورتی که ساند کلاد باز نشد، می‌توانید از این‌جا گوش کنید (امکان دانلود هم دارد). خانم میزل شگفت‌انگیز The Marvelous…

ویروس‌ها نمی‌میرند، متلاشی می‌شوند

نغمه ثمینی

«آیا نظاره نکرده بودند؟ نظاره نکرده بودید آیا؟ ای بیگنهانِ پای‌سوخته‌ی این زمینِ سوخته، که سرزمینی که به جان می‌جستید آن خاکِ دورِ آب و نور و عشق و زیبایی جایی نبود که زمانی بود: فردای واقعیت.» در هواپیما یک‌ریز شعر می‌نویسم. هرگز در زندگی‌ام واقعا شعر نگفته‌ام. شعر رسانه‌ی من نبوده. نه بلدش بوده‌ام و نه اعتماد‌به‌نفس‌اش را داشته‌ام. اما نمی‌دانم این…

نگاهی به «استن و اُلی» ساخته‌ی جان اس.بِرد

امیرحسین سیادت

تقدیم به شهرام جعفری‌نژاد در بیش‌تر آثارِ بیوگرافیک، مشخصاً آن‌ها که به شمایلی معاصر می‌پردازند، درست یا غلط، میان بدل و اصل مقایسه‌ا‌‌ی به میان می‌آید که به‌ندرت به نفع فیلم‌ها تمام می‌شود. معمولاً هر چه شخصیت از حیثِ زمانی به ما نزدیک‌تر و نسبت‌اش با دوربین پررنگ‌تر باشد، پرداختن و قبولاندن‌‌اش دشوارتر می‌شود. هر قدر هم که دقت صرفِ درآوردنِ شباهت‌های ظاهری…

کرونا و زندگی در فیلم‌های علمی/خیالی

مجید اسلامی

فرزندان انسان – آلفونسو کوارون از همان ابتدای شکل‌گیری سایت چهار قصدم این بود که به طور منظم «یادداشت سردبیر» بنویسم، ولی نشد. شاید چون سایت مثل ماهنامه نیست که ضرب‌الاجل زمانی خاص داشته باشد، که روز آخر وقتی همه‌ی کارها تمام شد، بنشینی و یادداشت سردبیر بنویسی (آن‌طور که مثلا در «هفت» مرسوم بود). و من واقعا برای نوشتن به ضرب‌الاجل احتیاج…

به دیوار خوردم... به من در بده

مهسا قنبرپور

مقدمه فیلم بدنم را گم کردم، اولین فیلم بلند ژرمی کلاپین، فیلم‌ساز چهل‌وشش ساله‌ی فرانسوی، انیمیشن مسحورکننده‌ای بود که در بحبوحه‌‌ی آشفتگی‌ها و ناباوری‌های دی‌ ماه سال جاری به داد من رسید و موفق شد مرا هشتاد‌و‌یک دقیقه از جهانی پر از خشم و ابهام جدا کند و با خود به دنیایی پر از خیال و شاعرانگی ببرد و البته تلخی، حزن و…

درباره‌ی نمایش «بیگانه در خانه» محمد مساوات

علی نعمت‌الهی

عکس‌ها:‌ سیدمهدی موسوی‌تبار تصویر آن‌چه غریبه است ترسناک است. و در تئاتر بیگانه در خانه غریبگی اول و روبنایی، غرابت بصری‌ست. در ابتدا در تاریکی صحنه‌ یک خانه می‌بینی، با دیوارها و پنجره‌‌های آشنا. یک خانه می‌بینی و یک پرده بالایش. کمی نور می‌آید و جملاتی روی پرده می‌افتد. فکر می‌کنی این پرده برای متن‌ها و پانویس‌هاست…  بعد فکر می‌کنی این پرده برای پانویس‌…

سینمای ایران و جهان

سنت نظرسنجی بهترین‌های دهه را بسیاری مجلات و سایت‌های معتبر سینمایی جدی می‌گیرند. تصمیم گرفتیم در سایت چهار نظر منتخبی از منتقدان و سینماگران ایرانی را که در سال‌های اخیر به مناسبتی با این سایت همکاری داشته‌اند در کنار هم قرار دهیم و برخی یادداشت‌هایی هم ضمیمه کرده‌اند. بیش‌تر سینماگران ترجیح دادند فقط درباره‌ی سینمای جهان نظر بدهند، درنتیجه این نظرسنجی وزنه‌ی جهانش…

هیاهو پس از پایان

نغمه ثمینی - مجید اسلامی

سریال  بازی تاج و تخت یک ماهی هست به پایان رسیده و فصل آخرش هیاهوی بسیاری به پا کرده. پیش از این دو بار در سایت چهار به این سریال پرداخته بودیم. این می‌تواند بخش سوم و پایانی این بحث باشد که با تمرکز بر فصل هشتم و پایان‌بندی سریال تدارک دیده‌ایم. این پادکست را از این‌جا هم می‌توانید گوش کنید یا دانلود کنید. Views:…

محمد وحدانی

برای تماشای فیلم جدید آرنو دپلشن روبه، یک نور [یا «اوه، مرسی»] کمی زودتر وارد سالن دوبوسی شده‌ام. جشنواره به روزهای پایانی نزدیک شده و از نقطه اوج عبور کرده است. عطش فیلم دیدن کم‌تر شده و دیگر از ازدحام معمول خبری نیست. دیروز روزی روزگاری … در هالیوود، فیلم جدید کوئنتین تارانتینو را دیده‌ام و امید تماشای یک فیلم خوب در جشنواره…

فرمول‌ها و جایزه‌ها

مجید اسلامی/ محمد وحدانی

  این پادکست دوم‌مان از جشنواره کن ۲۰۱۹ است که در آن به فرمول‌های حضور در جشنواره، دلایل غیبت سینمای ایران و ارزیابی جوایز جشنواره پرداخته‌ایم. ـ در ضمن نام فیلم دیائو یینان، دریاچه‌ی غاز وحشی‌ست، نه «دریاچه‌ی قوی وحشی» که در پادکست‌ها آمده. Views: 1552 مطالب مرتبط: ماجراهای نشاط‌آور تارانتینو، کشیش و دیگران پادکست اول درباره‌ی جشنواره کن ۲۰۱۹ جدول ارزش‌گذاری فیلم‌های…

جشنواره کن ۲۰۱۹

مجید اسلامی

روزی روزگاری… در هالیوود (کوئنتین تارانتینو) تارانتینو هیچ‌وقت فیلم‌ساز محبوبم نبوده. هیچ‌وقت دلم برای تماشای فیلمی از او تنگ نشده، چه پالپ فیکشن، چه بیل را بکش‌ها، و چه فیلمی که بیش‌تر از بقیه دوست داشتم (جکی براون). فیلم تازه‌اش هم از این قاعده مستثنی نیست. تک سکانس‌های برجسته دارد، لحن شوخی‌‌هایش بعضی‌ جاها خیلی بامزه‌ است، به‌لحاظ تکنیکی فیلم قابل قبولی‌ست و…

نام‌های بزرگ و انتظارها

مجید اسلامی/محمد وحدانی

    این پادکست اول‌مان از جشنواره کن ۲۰۱۹ است که در آن به کیفیت فیلم‌های بخش مسابقه و حضور نام‌های بزرگ در جشنواره امسال پرداخته‌ایم. Views: 1330 مطالب مرتبط: پادکست دوم درباره‌ی جشنواره کن ۲۰۱۹ چه کسی بسته‌ها را تحویل می‌گیرد؟ زامبی‌های جارموش و نصّاب‌های تاتی دیگر نمی‌میری!…

گزارش جشنواره کن – ۳

محمد وحدانی

در اتاق مطبوعات نشسته‌ام و دستم به نوشتن درباره‌ی این فیلم‌های متوسط و بد جشنواره نمی‌رود. یک ژورنالیست اهل چین اجازه می‌گیرد کنارم بنشیند. مودب است و انگلیسی را به‌طرز شیرینی آمیخته به زبان مادری‌اش صحبت می‌کند. لپ‌تاپش را بیرون می‌آورد، لبخند می‌زند: «چیزی می‌نوشید برای‌تان بگیرم؟». به فنجان قهوه‌ام اشاره می‌کنم و می‌گویم ممنونم. از پشت میز بلند می‌شود و می‌رود. حوصله‌ی…

درباره‌ی کن لوچ، پدرو آلمودوار و جسیکا هاسنر

مجید اسلامی

  آمدیم، نبودید (کن لوچ) فیلم کن لوچ با موقعیت اولیه‌ای کاملا شبیه دزد دوچرخه (دسیکا) شروع می‌شود: ریکی (مردی میانسال با دو فرزند نوجوان و همسری که به عنوان پرستار سالمندان کار می‌کند) در یک شرکت پست بخش خصوصی شغلی پیدا می‌کند که باید برای آن ون داشته باشد و برای خرید قسطی ون مجبور می‌شوند ماشین همسرش (اَبی) را بفروشند. بقیه‌اش…

گزارش جشنواره کن - 2

محمد وحدانی

  در صف نمایش فیلم افتتاحیه جشنواره مرده‌ها نمی‌میرند (جیم جارموش) ایستاده‌ام، یک فضای باز خاطره‌انگیز برای چند نسل. برای ورود به سالن دوبوسی باید از پله‌های کاخ بالا بروی. این بخشی از یک سنت فرانسوی‌ست که این سال‌ها حفظ شده است. روز اول است و ازدحام  مطبوعاتی‌ها منجر به صفی طولانی شده. اغلب سرحال و پرشورند و بنا به خاطره‌ی سال‌های قبل…

مرده‌ها نمی‌میرند (جیم جارموش)

مجید اسلامی

فیلم تازه‌ی جیم جارموش حتی از تصوری که تماشای تیزرش به‌وجود می‌آورد هم بدتر است. (وقتی تیزرش را دیدم وحشت کردم. فکر کردم اگر این تیزر مربوط به فیلمی از برادران کوئن بود خیالم راحت بود، ولی به این جارموشِ تازه اعتماد نداشتم. حق داشتم.) یک‌سوم اول فیلم به گونه‌ای پترسون‌وار به ترسیم روابط آدم‌ها در شهری «کوئن‌»ی اختصاص دارد: کلانتری بیش‌تر بی‌حال…

گزارش جشنواره کن- ۱

محمد وحدانی

یک ضرب‌المثل فرانسوی می‌گوید: «من مثل شترم. راه بیفتم دیگر نمی‌ایستم!» حالا حکایت من است با جشنواره کن. حالا که راه افتاده‌ام، دیگر نمی‌توانم متوقف شوم! حتی اگر شرایطی مثل امسال باشد که فیلم‌سازهای موردعلاقه‌ام در جشنواره حاضر نباشند و هواشناسی نشان دهد که با شروع جشنواره اکثر روزها ابری و بارانی خواهد بود و دمای هوا به عدد دلخواهم (۲۴ درجه) حتی…

گفت‌وگو با بوراک چویک، کارگردان «دلبستگی»

تماشای فیلم بسیار رادیکال دلبستگی (Belonging) در جشنواره جهانی فجر برای من شگفت‌انگیز بود. فیلمی بسیار مینیمال، ادبیات‌محور و خاص که به‌آسانی می‌شود پیوندش را با دنیای شهرام مکری و بی گان (فیلم‌ساز چینی) پیدا کرد، بی‌آن که تقلیدی از آن دو باشد. اصولا این جشنواره فرصتی‌ست استثنایی برای دیدن این‌طور فیلم‌ها که معمولا جای دیگر نمی‌شود دید. فیلم پیش‌تر در بخش فروم جشنواره برلین…

درباره‌ی «درخت گلابی وحشی» نوری بیلگه جیلان

امیرحسین سیادت

چشم‌‌‎اندازِ یک تک‌درخت؛ پای آن پیکری، به نظر بی‌جان رها‌شده و بر شاخه‌هایش طنابی آویخته که با آهنگِ باد می‌‌رقصد. بینِ تابلوهایی که درختِ گلابیِ وحشی با آن‌ها به یاد می‌آید، این یکی را می‌توان مشخصاً برگرفته از کیارستمی دانست و به یاد آورد جیلان از همان گام‌های نخست، وقتی در فضای روستاییِ ابرهای ماهِ مه پشتِ صحنه‌ی قصبه را بازمی‌آفرید آشکارا حاملِ…

یک تحلیل اجمالی

نغمه ثمینی - مجید اسلامی

در آستانه‌ی پخش جهانی فصل آخر بازی تاج و تخت روز ۲۳ فروردین در دفتر فرش‌فیلم جلسه‌ای برگزار شد با حضور نغمه ثمینی و مجید اسلامی درباره‌ی ویژگی‌های ساختاری و تماتیک این سریال. در بخش اول این جلسه‌ بعد از مقدمه، نغمه‌ ثمینی به نشانه‌های وجوه اسطوره‌ای سریال و ریشه‌های این اسطوره‌ها پرداخت و مجید اسلامی به الگوهای تکرارشونده‌ی آن و برخی ویژگی‌های…

مجید اسلامی

مقدمه روما فضا را دوقطبی کرده. چند سال پیش (به‌نظرم سر فیلم ماهی و گربه) نوشته بودم فیلم‌هایی که در موردشان توافق عمومی وجود دارد توهم‌اند، و فیلم‌هایی که فضا را دوقطبی می‌کنند واقعیت‌اند. این که فیلمی را همه دوست داشته باشند معنی‌اش این نیست که مترهای یکسانی وجود دارد. همه دوست دارند، ولی هر کسی از ظنِ خودش. مثال نمونه‌ای‌اش داستان توکیوی…

درباره‌ی «همه‌ می‌دانند» اصغر فرهادی

شهریار حنیفه

ذره‌بینِ بدگمانی را به دست گرفتن و تفتیشِ نقطه به نقطه‌ی صحنه‌ی جرم/پرده‌ی سینما، از کجا، و از کدامین اثرِ فرهادی، اوّل‌بار، در ذهن‌مان رخنه کرد؟ یادتان می‌آید؟ اگر خوب به یاد دارید، می‌شود به پاسخ یک سؤال دیگر هم کمی فکر کنید: آن‌زمان -که یادتان آمد- که فهمیدید قضیه از این قرار است و فیلم یا همان برشی از کیک، که نیست…

گفت‌وگوی مجید اسلامی، حبیبه جعفریان و یحیی نطنزی

این نخستین پادکست سایت چهار است درباره‌ی کیفیت فیلم‌های جشنواره فجر، که به نحوه‌ی عمل هیات انتخاب جشنواره، مشکلات تولید سینمای ایران و به فیلم‌های غلامرضا تختی، مسخره‌باز و سرخ‌پوست (با اشاره به چند فیلم دیگر) پرداخته‌ایم. پادکست دوم ادامه‌ی این بحث خواهد بود با اشاره‌ به جوایز جشنواره و کیفیت داوری.   Views: 1554 مطالب مرتبط: پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره ۹۸ پادکست دوم…

پادکست درباره‌ی «کلاسیک»، «مدرن» و «پست‌مدرن»

مجید اسلامی

سال ۹۶ یک انجمن مرتبط با هنرهای تجسمی از من دعوت کرد که در حضور اعضای‌شان درباره‌ی مفهوم «پست‌مدرنیسم در سینما» صحبت کنم. این بحث به مفاهیم «کلاسیک بودن»، «مدرنیسم» و «پست‌مدرنیسم» در سینما و هنرهای دیگر اختصاص داشت و به بسیاری از فیلم‌ها، رمان‌ها و و هنرمندان کلاسیک و معاصر و فیلم‌هایی چون آقای هیچ‌کس ون‌دورمائل، ماهی و گربه مکری، بوف کور…

درباره‌ی «تشریح یک سقوط» (ژوستین تری‌یه)

مجید اسلامی

عنوان تشریح یک سقوط عنوان تشریح یک قتل اتو پره‌مینجر (۱۹۵۹) را تداعی می‌کند. هر دو فیلم به‌اصطلاح «دادگاهی» هستند و به معمای یک قتل می‌پردازند. فیلم پره‌مینجر با مهارت زاویه‌ی دیدش را به شخصیت وکیل مدافع (جیمز استیوارت) محدود می‌کند و حتی قصه‌ را با تشریح وضعیت او شروع می‌کند (وکیل جاافتاده‌ای که شخصیتش با ماهیگیری و نواختن پیانو تعریف می‌شود و…

درباره‌ی «منطقه‌ی تحت نظر» جاناتان گلیزر

مجید اسلامی

فیلم گلیزر ربط چندانی به رمان مارتین امیس ندارد، فقط اسم و موضوع‌شان یکی‌ست. بر خلاف رمان، در فیلم از پیچ‌وخم‌های داستانی و خیانت و انتقام خبری نیست؛ نه زمان چندان جلو و عقب می‌شود و نه زاویه دید عوض می‌شود. فیلم ترجیح داده از وجوه دراماتیک و تنوع داستانی و روابط پیچیده‌ی شخصیت‌ها صرف نظر کند و عموما فقط بر خانواده‌ی «هس»…

به بهانه‌ی تماشای «مکان امن» (یوره لروتیچ)

مهسا قنبرپور

«گداخت جان که شود کار دل تمام و نشد». آدم این را که می‌خواند، آنی با خودش می‌گوید: کدام کار؟ کدام جان؟ کدام چوب به کار کدام چرخ افتاد که نشد؟ کدام گذشته در سر شاعر چرخید که کارِ یاد به جانِ گداخته کشید؟ اصلا کار دل اگر تمام شود خوب است یا اگر نشود که تمام شود؟ این یادآورِ نوای سرخوشِ اقبالِ…

گفت‌وگو با ویم وندرس به بهانه‌ی «روزهای کامل» و «آنزلم»

در میانه‌های یادداشت‌هایی بر شهرها و لباس‌ها (۱۹۸۹)، ویم وندرس فلسفه‌ای را درباره‌ی هنرش فاش می‌کند: «فیلمسازی یک‌جور شیوه‌ی زندگی‌ست که نیروی محرکش چیزی نیست جز کنجکاوی.» او که پیش‌تر به خاطر اقتباس‌اش از رمان پاتریشیا های‌اسمیت، دوست آمریکایی ‌(۱۹۷۷)، تحسین شده بود، کمی بعد از چهل سالگی بابت فیلم جاده‌ای پاریس‌تگزاس (۱۹۸۴) نخل طلا برد و با آسمان برلین (۱۹۸۷)، درامی درباره‌ی…

گفت‌وگو با ژوستین تری‌یه، کارگردان «تشریح یک سقوط»

الکساندرا شوارتز

تشریح یک سقوط فیلم فوق‌العاده و تازه‌ی ژوستین تری‌یه، کارگردان فرانسوی، با یک مصاحبه آغاز می‌شود. زنی در ویلایی واقع در دامنه‌های آلپ در فرانسه از راه می‌رسد برای مصاحبه با زاندرا وویتر (زاندرا هولر)، رمان‌نویسی که با شوهرش، ساموئل (ساموئل تس) و پسر نوجوان‌شان، دانیل (میلو ماشادو گرانه) زندگی می‌کند. زمستان است، اما فضای داخل ساختمان گرم است؛ زاندرا آرام، جذاب و…

فیلم‌هایی در جشنواره فیلم تورنتو ۲۰۲۳ -TIFF

صفی یزدانیان

نتیجه‌ی فیلم دیدن در جشنواره‌ها این می‌شود که بعدش که برمی‌گردی انگار فقط یک فیلم دیده‌ای. این برای کسی که چند سالی‌ست  فکر می‌کند هر فیلمی در عین حال فیلم دیگری هم هست، و فیلم‌ها به هم راه دارند، فرآیند بدی نیست. و وقتی آن کس خودش را منتقد سینما نداند کارش حتی آسان‌تر می‌شود چون خودش را در مقام کسی نمی‌بیند که…

سریال «جانشینی» و وجدانِ شکسپیری

صفی یزدانیان

فرانسوی‌ها می‌گویند: «بعد از هامفری بوگارت نباید بارانی پوشید.» منظورشان هم طبعا کاراکترهای بوگارت در فیلم‌هاست، مثل ریکِ کازابلانکا یا فیلیپ مارلوی خوابِ‌ گران یا سم اسپیدِ شاهین مالت. بر کسی پوشیده نیست که آن لباس نهایی که شخصیتِ فیلم به تن دارد معمولا حاصل تفاهم میان سلیقه‌ی بازیگر و کارگردان و طراح لباس و فیلم‌بردار و بقیه است. اما بوگارت خودش هم…

قاتلین «کلمبو»

مجید اسلامی

تماشای پنجاه قسمت سریال کلمبو برای من عملا چند ماه طول کشید. شاید دیدن پنجاه قسمت یک سریال دنباله‌دار چندان وقت‌گیر نباشد (می‌شود طی یکی دو هفته این تعداد قسمت را دید)، اما دیدنِ قسمت‌های هفتاد تا صد دقیقه‌ای کلمبو با داستان‌های مجزا و متکی به جزئیات مثل دیدن پنجاه فیلم سینمایی‌ست، البته فیلم‌هایی با قهرمانی ثابت و لحن یکسان و فرمت کم‌وبیش…

جمهوری وایمار، سینما، و تاریخ سرخوردگی

صفی یزدانیان

«گیسوی تو به رقص نزدیک‌تر است». این جمله‌ی مبهم را مردی به زنی می‌گوید، در فیلمی آلمانی و حتما ساخته شده پیش از دهه​‌ی ۱۹۳۰. اما من نه این‌جا نه در هیچ پانویسی نمی‌توانم اسم فیلم را ببرم، چون یادم نیست. فقط می‌دانم که سال‌ها پیش این جمله را در میان‌نویس فیلمی صامت خوانده‌ام، و در ذهنم به فارسی برگردانده‌ام و دست‌کم سی…

درباره‌ی «کلمبو»

مجید اسلامی

بازبینی سریال‌های دوران کودکی (بر خلاف بازبینی فیلم‌های کلاسیک) معمولا نتیجه‌ی لذت‌بخشی ندارد. کم‌تر سریال دهه‌های شصت و هفتاد میلادی هست که جذابیت خودش را حفظ کرده باشد؛ این رنگ‌باختنِ جذابیت می‌تواند دلیل تکنولوژیک داشته باشد (مثل پیشتازان فضا و سرزمین عجایب)، یا سادگی بیش از حد داستان و تاکیدهای اخلاقی (خانه‌ی کوچک و آیرونساید)، یا موضوع دمده و لحن زیادی فانتزی (مردی…

داستانِ دورانِ تیره

مهسا قنبرپور

پارسال، نوروز ۱۴۰۱، آقای مجری را که در تلویزیون دیدم، فهمیدم سالْ واقعا نو شده. جدی‌جدی. وقتی با آن ترکیب شگفت‌انگیز بغض و لبخند گفت: «خیلی ببخشید. من یه‌کم پیر شدم. دست خودم نیست؛ عذرخواهی می‌کنم!»، لختی بین گریه و خنده مردد ماندم. همزمان لبخند زدم و آقای مجری مقابل دیدگانم تار شد. چه می‌دانستم آن ترکیب شگفت‌انگیز خنده‌گریه‌ی همزمان، آمده که بماند….

درباره‌ی «واقعیت سینمایی»

صفی یزدانیان

  شاید روزی از پاییز سال ۱۳۷۹ بود یا سالی پیش یا سالی پس از آن. من در دفتر همایون پایور نشسته بودم و قرار بود همان روزها همراه او به عنوان فیلم‌بردار و یک گروه کوچک به رشت برویم و فیلم مستندی را که می‌​خواستم از بازار رشت بسازم شروع کنیم. در زدند و یک آقای مستندساز قدیمی از دوستان همایون آمد…

آلیس در سرزمین عجایب

یحیی نطنزی

آلیس با صورتی آفتاب‌سوخته از دور برایم دست تکان می‌دهد. با موهایی طلایی که زیر نور پروژکتورها بیش‌ از همیشه برق می‌زنند. با لباسی مشکی که دامنش روی زمین کشیده می‌شود و هیچ شباهتی به تیپ معمولی‌ و محجوبش در روزهای دانشگاه ندارد. کفش‌های پاشنه‌بلندش را درآورده و روی آسفالت گُر گرفته‌ی بلوار کوازت پابرهنه است. جشنواره به نیمه رسیده اما فقط فیلم‌های…

کریم عبدالجبار

وقتی ویل اسمیت با عصبانیت به روی صحنه‌ی اسکار رفت و به کریس راک، بابت شوخی‌ با موی کوتاه زنش، ضربه زد، لطمه‌اش فقط به صورت راک نبود بلکه بسیار پردامنه‌تر بود. با این یک ضربه‌ی متعصبانه، او هم خشونت را ترویج داد، هم موقعیت زن‌ها را تقلیل داد، هم به صنعت سرگرمی توهین کرد، و هم کلیشه‌های مربوط به جامعه‌ی سیاهان را…

درباره‌ی «جزیره برگمان» (میا هنسن‌لوو)

مجید اسلامی

فیلم تازه‌ی میا هنسن‌لوو شاید برای طرفداران متعصب اینگمار برگمان، کارگردان اسطوره‌ای سوئدی، تا حدی ناامیدکننده باشد. آن‌ها احتمالا انتظار داشتند در فیلمی که چنین عنوانی را یدک می‌کشد شاهد فضاهای برگمانی، تجربه‌ی برگمانی یا دست‌کم رویکرد برگمانی با مصالح داستانی باشند. جزیره برگمان اما فیلمی‌ تابستانی‌ست با رنگ‌های شاد، روابط محترمانه و پر از لبخند و آرامش و تفاهم. دست‌کم در سطح…

درباره‌ی «مموریا» (آپیچاتْپونگ ویراستاکول)

شهریار حنیفه

آن‌طور که نقل است گویا اول‌بار علمی‌تخیلی‌نویسِ آمریکایی رابرت آنسون هاین‌لاین بوده که در مقاله‌ای که سال ۱۹۴۷ در The Saturday Evening Post به نگارش درآورده، از عبارت Speculative fiction استفاده کرده است؛ به انگیزه‌ی جمع‌بندی بی‌چون‌وچراترِ گونه‌ای خاص از گونه‌های قصه‌گویی، که بسیار پُرریشه است و پر دسته و پرمسئله؛ و تعریفی را مطرح کرده که تا به امروز ـ با اندکی…

«صحنه‌هایی از یک ازدواج»

صفی یزدانیان

آقا و خانم مامی‌​یا، پدر و مادر نوریکو، دونفری به گردش رفته‌اند و حالا کنار یک باغچه بیرون ساختمانی نشسته‌اند. از پیش می‌دانیم که پسرشان در جنگ گم شده است، و حالا مثل همیشه‌ی ازو مسئله‌ی خانواده ازدواج نوریکو است. آقای مامی‌یا: امروز واقعا به من خوش گذشت. خانم مامی‌یا (با دست راستش جایی را در آسمان نشان می‌دهد): نگاه کن! بادکنکی رها…

گفت‌وگوی مجید اسلامی با صفی یزدانیان

    کتاب «عکس دسته‌جمعی با پدرخوانده» نوشته‌ی صفی یزدانیان یک ماهی هست توسط نشر گیل‌گمش منتشر شده و می‌توانید آن را در کتاب‌فروشی‌ها بیابید. به بهانه‌ی انتشار این کتاب، که نوشته‌ای‌ست با رویکرد کاملا شخصی به سه‌گانه‌ی کاپولا و پر از ارجاع‌هایی که به شکل تداعی‌های ادبی نوشته شده (به بسیاری فیلم‌ها و کتاب‌ها و حتی ماجراهای زندگی شخصی) با صفی یزدانیان…

کسری کرباسی

سینما از چه راهی احساسات به ما منتقل‌ می‌کند؟ ارتباط عناصر صحنه و انتخاب‌های زیبایی‌شناسی‌اش چه‌گونه حس ما را برمی‌انگیزند؟ اگر با دیدی برسونی، نگاه‌مان را فقط به ابزارهای بیانی خود سینما محدود کنیم، کدام فیلم‌ها حسی برای بروز دادن دارند؟ کدام‌ها پیش چشم‌مان زنده‌اند و کدام‌ها مُرده؟ پاسخ به این سوال‌ گرچه بسیار فراتر از ظرفیت این ویدیوست، ولی قدم به قدم…

درباره‌ی سریال «دوست درخشان من»

صفی یزدانیان

                                                 استاد ما هوشنگ طاهری، یادش زنده، سر کلاس تحلیل فیلم چند بار حرف​‌هایی زد که همیشه با من ماند. بعضی حرف‌​ها خصلت ماندگاری دارند، جدا از درست یا نادرست بودن‌​شان. و حرف آقای طاهری معمولا این بود که «تکلف»…

درباره‌ی شگردهای تصویرسازی ازو، و ردّش بر سینمای معاصر

کسری کرباسی/ محمدامین کمیجانی

درباره‌ی فیلم‌ها و فیلمسازانی که یاسوجیرو ازو را درونی کردند و او را رنگ خود زدند. این‌جا منظور نه نمونه‌های مشابه به لحاظ خط داستانی (حال همه خوب است تورناتوره [۱۹۹۰])، روایی (برخی زن‌های کلی رایکارد [۲۰۱۶])، نوع برخورد با مصالح (مینیمالیسم سینمای کلر دنی) و سطوح معنایی، که تمرکز بر سبک تصویری ازوست. سبک تصویری افراطی ازو که گاه در جدی‌ترین بحث‌های سینمایی…

صفی یزدانیان

در تکه‌ای از ناگهان درخت، پسربچه‌ی دهه‌ی ۱۳۵۰ جلوی تلویزیون روی زمین دراز کشیده و خوابش برده. آب از دهان​ نیمه‌بازش روی بالش زیر سرش چکیده و تلویزیون هم دارد سریال کلمبو نشان می‌دهد، آن قسمتی  که جان کاساوتیس هم – طبعا ناشناخته برای آن بچه اما شناخته برای سازنده‌ی آن فیلم – درش بازی می‌کرد. پریشب‌ها که جلوی تلویزیون خوابم برده بود…

بازی، معما و جادوی اعداد

محمد وحدانی

هوشنگ گلشیری داستانی کوتاهی دارد به ‌نام خانه‌ روشنان که اوایل دهه‌ی هفتاد نوشته است. هفته‌ی گذشته که برای اولین بار داستان را می‌خواندم به‌نظرم ‌رسید هر خط متن نیاز به مکث، بازخوانی جملات قبلی و چیزی شبیه کشف رمز دارد: «این جمله‌ای را که خواندم چه ارتباطی با جمله و پاراگراف قبل داشت؟ … نمی‌دانم به چه چیز باید توجه کنم و…

یک سرمقاله‌ی قدیمی

مجید اسلامی

Gallery Of Cartoons By Rodrigo De Matos – Portugal معمولا خیلی کم پیش می‌آید که به نوشته‌های گذشته‌ام رجوع کنم. این مورد هم تصادفی پیش آمد و دیدم بعد از گذشت پانزده سال هیچ نیازی به تغییر ندارد. این نوشته در سال ۱۳۸۴ در بخش «یادداشت سردبیر» ماهنامه‌ هفت منتشر شده و به‌نظرم هنوز قابلیت خوانده شدن دارد. ۱. این روزها مدام با…

گفت‌وگوی نغمه ثمینی و مجید اسلامی

این تجربه‌ی دوم ضبط پادکست از راه دور است. سریال خانم میزل شگفت‌انگیز (یا اگر بخواهیم به بازی کلامی عنوان سریال وفادار باشیم میسیز میزل معرکه) به لحاظ کیفی جزو بهترین‌های این‌ سال‌هاست، چه به لحاظ متن و چه طراحی صحنه و بازیگری و کارگردانی. در صورتی که ساند کلاد باز نشد، می‌توانید از این‌جا گوش کنید (امکان دانلود هم دارد). خانم میزل شگفت‌انگیز The Marvelous…

ویروس‌ها نمی‌میرند، متلاشی می‌شوند

نغمه ثمینی

«آیا نظاره نکرده بودند؟ نظاره نکرده بودید آیا؟ ای بیگنهانِ پای‌سوخته‌ی این زمینِ سوخته، که سرزمینی که به جان می‌جستید آن خاکِ دورِ آب و نور و عشق و زیبایی جایی نبود که زمانی بود: فردای واقعیت.» در هواپیما یک‌ریز شعر می‌نویسم. هرگز در زندگی‌ام واقعا شعر نگفته‌ام. شعر رسانه‌ی من نبوده. نه بلدش بوده‌ام و نه اعتماد‌به‌نفس‌اش را داشته‌ام. اما نمی‌دانم این…

نگاهی به «استن و اُلی» ساخته‌ی جان اس.بِرد

امیرحسین سیادت

تقدیم به شهرام جعفری‌نژاد در بیش‌تر آثارِ بیوگرافیک، مشخصاً آن‌ها که به شمایلی معاصر می‌پردازند، درست یا غلط، میان بدل و اصل مقایسه‌ا‌‌ی به میان می‌آید که به‌ندرت به نفع فیلم‌ها تمام می‌شود. معمولاً هر چه شخصیت از حیثِ زمانی به ما نزدیک‌تر و نسبت‌اش با دوربین پررنگ‌تر باشد، پرداختن و قبولاندن‌‌اش دشوارتر می‌شود. هر قدر هم که دقت صرفِ درآوردنِ شباهت‌های ظاهری…

کرونا و زندگی در فیلم‌های علمی/خیالی

مجید اسلامی

فرزندان انسان – آلفونسو کوارون از همان ابتدای شکل‌گیری سایت چهار قصدم این بود که به طور منظم «یادداشت سردبیر» بنویسم، ولی نشد. شاید چون سایت مثل ماهنامه نیست که ضرب‌الاجل زمانی خاص داشته باشد، که روز آخر وقتی همه‌ی کارها تمام شد، بنشینی و یادداشت سردبیر بنویسی (آن‌طور که مثلا در «هفت» مرسوم بود). و من واقعا برای نوشتن به ضرب‌الاجل احتیاج…

به دیوار خوردم... به من در بده

مهسا قنبرپور

مقدمه فیلم بدنم را گم کردم، اولین فیلم بلند ژرمی کلاپین، فیلم‌ساز چهل‌وشش ساله‌ی فرانسوی، انیمیشن مسحورکننده‌ای بود که در بحبوحه‌‌ی آشفتگی‌ها و ناباوری‌های دی‌ ماه سال جاری به داد من رسید و موفق شد مرا هشتاد‌و‌یک دقیقه از جهانی پر از خشم و ابهام جدا کند و با خود به دنیایی پر از خیال و شاعرانگی ببرد و البته تلخی، حزن و…

درباره‌ی نمایش «بیگانه در خانه» محمد مساوات

علی نعمت‌الهی

عکس‌ها:‌ سیدمهدی موسوی‌تبار تصویر آن‌چه غریبه است ترسناک است. و در تئاتر بیگانه در خانه غریبگی اول و روبنایی، غرابت بصری‌ست. در ابتدا در تاریکی صحنه‌ یک خانه می‌بینی، با دیوارها و پنجره‌‌های آشنا. یک خانه می‌بینی و یک پرده بالایش. کمی نور می‌آید و جملاتی روی پرده می‌افتد. فکر می‌کنی این پرده برای متن‌ها و پانویس‌هاست…  بعد فکر می‌کنی این پرده برای پانویس‌…

سینمای ایران و جهان

سنت نظرسنجی بهترین‌های دهه را بسیاری مجلات و سایت‌های معتبر سینمایی جدی می‌گیرند. تصمیم گرفتیم در سایت چهار نظر منتخبی از منتقدان و سینماگران ایرانی را که در سال‌های اخیر به مناسبتی با این سایت همکاری داشته‌اند در کنار هم قرار دهیم و برخی یادداشت‌هایی هم ضمیمه کرده‌اند. بیش‌تر سینماگران ترجیح دادند فقط درباره‌ی سینمای جهان نظر بدهند، درنتیجه این نظرسنجی وزنه‌ی جهانش…

هیاهو پس از پایان

نغمه ثمینی - مجید اسلامی

سریال  بازی تاج و تخت یک ماهی هست به پایان رسیده و فصل آخرش هیاهوی بسیاری به پا کرده. پیش از این دو بار در سایت چهار به این سریال پرداخته بودیم. این می‌تواند بخش سوم و پایانی این بحث باشد که با تمرکز بر فصل هشتم و پایان‌بندی سریال تدارک دیده‌ایم. این پادکست را از این‌جا هم می‌توانید گوش کنید یا دانلود کنید. Views:…

محمد وحدانی

برای تماشای فیلم جدید آرنو دپلشن روبه، یک نور [یا «اوه، مرسی»] کمی زودتر وارد سالن دوبوسی شده‌ام. جشنواره به روزهای پایانی نزدیک شده و از نقطه اوج عبور کرده است. عطش فیلم دیدن کم‌تر شده و دیگر از ازدحام معمول خبری نیست. دیروز روزی روزگاری … در هالیوود، فیلم جدید کوئنتین تارانتینو را دیده‌ام و امید تماشای یک فیلم خوب در جشنواره…

فرمول‌ها و جایزه‌ها

مجید اسلامی/ محمد وحدانی

  این پادکست دوم‌مان از جشنواره کن ۲۰۱۹ است که در آن به فرمول‌های حضور در جشنواره، دلایل غیبت سینمای ایران و ارزیابی جوایز جشنواره پرداخته‌ایم. ـ در ضمن نام فیلم دیائو یینان، دریاچه‌ی غاز وحشی‌ست، نه «دریاچه‌ی قوی وحشی» که در پادکست‌ها آمده. Views: 1552 مطالب مرتبط: ماجراهای نشاط‌آور تارانتینو، کشیش و دیگران پادکست اول درباره‌ی جشنواره کن ۲۰۱۹ جدول ارزش‌گذاری فیلم‌های…

جشنواره کن ۲۰۱۹

مجید اسلامی

روزی روزگاری… در هالیوود (کوئنتین تارانتینو) تارانتینو هیچ‌وقت فیلم‌ساز محبوبم نبوده. هیچ‌وقت دلم برای تماشای فیلمی از او تنگ نشده، چه پالپ فیکشن، چه بیل را بکش‌ها، و چه فیلمی که بیش‌تر از بقیه دوست داشتم (جکی براون). فیلم تازه‌اش هم از این قاعده مستثنی نیست. تک سکانس‌های برجسته دارد، لحن شوخی‌‌هایش بعضی‌ جاها خیلی بامزه‌ است، به‌لحاظ تکنیکی فیلم قابل قبولی‌ست و…

نام‌های بزرگ و انتظارها

مجید اسلامی/محمد وحدانی

    این پادکست اول‌مان از جشنواره کن ۲۰۱۹ است که در آن به کیفیت فیلم‌های بخش مسابقه و حضور نام‌های بزرگ در جشنواره امسال پرداخته‌ایم. Views: 1330 مطالب مرتبط: پادکست دوم درباره‌ی جشنواره کن ۲۰۱۹ چه کسی بسته‌ها را تحویل می‌گیرد؟ زامبی‌های جارموش و نصّاب‌های تاتی دیگر نمی‌میری!…

گزارش جشنواره کن – ۳

محمد وحدانی

در اتاق مطبوعات نشسته‌ام و دستم به نوشتن درباره‌ی این فیلم‌های متوسط و بد جشنواره نمی‌رود. یک ژورنالیست اهل چین اجازه می‌گیرد کنارم بنشیند. مودب است و انگلیسی را به‌طرز شیرینی آمیخته به زبان مادری‌اش صحبت می‌کند. لپ‌تاپش را بیرون می‌آورد، لبخند می‌زند: «چیزی می‌نوشید برای‌تان بگیرم؟». به فنجان قهوه‌ام اشاره می‌کنم و می‌گویم ممنونم. از پشت میز بلند می‌شود و می‌رود. حوصله‌ی…

درباره‌ی کن لوچ، پدرو آلمودوار و جسیکا هاسنر

مجید اسلامی

  آمدیم، نبودید (کن لوچ) فیلم کن لوچ با موقعیت اولیه‌ای کاملا شبیه دزد دوچرخه (دسیکا) شروع می‌شود: ریکی (مردی میانسال با دو فرزند نوجوان و همسری که به عنوان پرستار سالمندان کار می‌کند) در یک شرکت پست بخش خصوصی شغلی پیدا می‌کند که باید برای آن ون داشته باشد و برای خرید قسطی ون مجبور می‌شوند ماشین همسرش (اَبی) را بفروشند. بقیه‌اش…

گزارش جشنواره کن - 2

محمد وحدانی

  در صف نمایش فیلم افتتاحیه جشنواره مرده‌ها نمی‌میرند (جیم جارموش) ایستاده‌ام، یک فضای باز خاطره‌انگیز برای چند نسل. برای ورود به سالن دوبوسی باید از پله‌های کاخ بالا بروی. این بخشی از یک سنت فرانسوی‌ست که این سال‌ها حفظ شده است. روز اول است و ازدحام  مطبوعاتی‌ها منجر به صفی طولانی شده. اغلب سرحال و پرشورند و بنا به خاطره‌ی سال‌های قبل…

مرده‌ها نمی‌میرند (جیم جارموش)

مجید اسلامی

فیلم تازه‌ی جیم جارموش حتی از تصوری که تماشای تیزرش به‌وجود می‌آورد هم بدتر است. (وقتی تیزرش را دیدم وحشت کردم. فکر کردم اگر این تیزر مربوط به فیلمی از برادران کوئن بود خیالم راحت بود، ولی به این جارموشِ تازه اعتماد نداشتم. حق داشتم.) یک‌سوم اول فیلم به گونه‌ای پترسون‌وار به ترسیم روابط آدم‌ها در شهری «کوئن‌»ی اختصاص دارد: کلانتری بیش‌تر بی‌حال…

گزارش جشنواره کن- ۱

محمد وحدانی

یک ضرب‌المثل فرانسوی می‌گوید: «من مثل شترم. راه بیفتم دیگر نمی‌ایستم!» حالا حکایت من است با جشنواره کن. حالا که راه افتاده‌ام، دیگر نمی‌توانم متوقف شوم! حتی اگر شرایطی مثل امسال باشد که فیلم‌سازهای موردعلاقه‌ام در جشنواره حاضر نباشند و هواشناسی نشان دهد که با شروع جشنواره اکثر روزها ابری و بارانی خواهد بود و دمای هوا به عدد دلخواهم (۲۴ درجه) حتی…

گفت‌وگو با بوراک چویک، کارگردان «دلبستگی»

تماشای فیلم بسیار رادیکال دلبستگی (Belonging) در جشنواره جهانی فجر برای من شگفت‌انگیز بود. فیلمی بسیار مینیمال، ادبیات‌محور و خاص که به‌آسانی می‌شود پیوندش را با دنیای شهرام مکری و بی گان (فیلم‌ساز چینی) پیدا کرد، بی‌آن که تقلیدی از آن دو باشد. اصولا این جشنواره فرصتی‌ست استثنایی برای دیدن این‌طور فیلم‌ها که معمولا جای دیگر نمی‌شود دید. فیلم پیش‌تر در بخش فروم جشنواره برلین…

درباره‌ی «درخت گلابی وحشی» نوری بیلگه جیلان

امیرحسین سیادت

چشم‌‌‎اندازِ یک تک‌درخت؛ پای آن پیکری، به نظر بی‌جان رها‌شده و بر شاخه‌هایش طنابی آویخته که با آهنگِ باد می‌‌رقصد. بینِ تابلوهایی که درختِ گلابیِ وحشی با آن‌ها به یاد می‌آید، این یکی را می‌توان مشخصاً برگرفته از کیارستمی دانست و به یاد آورد جیلان از همان گام‌های نخست، وقتی در فضای روستاییِ ابرهای ماهِ مه پشتِ صحنه‌ی قصبه را بازمی‌آفرید آشکارا حاملِ…

یک تحلیل اجمالی

نغمه ثمینی - مجید اسلامی

در آستانه‌ی پخش جهانی فصل آخر بازی تاج و تخت روز ۲۳ فروردین در دفتر فرش‌فیلم جلسه‌ای برگزار شد با حضور نغمه ثمینی و مجید اسلامی درباره‌ی ویژگی‌های ساختاری و تماتیک این سریال. در بخش اول این جلسه‌ بعد از مقدمه، نغمه‌ ثمینی به نشانه‌های وجوه اسطوره‌ای سریال و ریشه‌های این اسطوره‌ها پرداخت و مجید اسلامی به الگوهای تکرارشونده‌ی آن و برخی ویژگی‌های…

مجید اسلامی

مقدمه روما فضا را دوقطبی کرده. چند سال پیش (به‌نظرم سر فیلم ماهی و گربه) نوشته بودم فیلم‌هایی که در موردشان توافق عمومی وجود دارد توهم‌اند، و فیلم‌هایی که فضا را دوقطبی می‌کنند واقعیت‌اند. این که فیلمی را همه دوست داشته باشند معنی‌اش این نیست که مترهای یکسانی وجود دارد. همه دوست دارند، ولی هر کسی از ظنِ خودش. مثال نمونه‌ای‌اش داستان توکیوی…

درباره‌ی «همه‌ می‌دانند» اصغر فرهادی

شهریار حنیفه

ذره‌بینِ بدگمانی را به دست گرفتن و تفتیشِ نقطه به نقطه‌ی صحنه‌ی جرم/پرده‌ی سینما، از کجا، و از کدامین اثرِ فرهادی، اوّل‌بار، در ذهن‌مان رخنه کرد؟ یادتان می‌آید؟ اگر خوب به یاد دارید، می‌شود به پاسخ یک سؤال دیگر هم کمی فکر کنید: آن‌زمان -که یادتان آمد- که فهمیدید قضیه از این قرار است و فیلم یا همان برشی از کیک، که نیست…

گفت‌وگوی مجید اسلامی، حبیبه جعفریان و یحیی نطنزی

این نخستین پادکست سایت چهار است درباره‌ی کیفیت فیلم‌های جشنواره فجر، که به نحوه‌ی عمل هیات انتخاب جشنواره، مشکلات تولید سینمای ایران و به فیلم‌های غلامرضا تختی، مسخره‌باز و سرخ‌پوست (با اشاره به چند فیلم دیگر) پرداخته‌ایم. پادکست دوم ادامه‌ی این بحث خواهد بود با اشاره‌ به جوایز جشنواره و کیفیت داوری.   Views: 1554 مطالب مرتبط: پادکست درباره‌ی فیلم‌های جشنواره ۹۸ پادکست دوم…

You cannot copy content of this page